Vademecum Interesting Plants: Tworzenie rabaty. Baza, rośliny wieloletnie ozdobne z liści.

Oprócz kolorytów i kształtów kwiatów, do stworzenia udanego konceptu rabaty niezbędne są rośliny wieloletnie ozdobne z liści. Ich rola jest często niedoceniana. W końcu, zazwyczaj skupiamy się na kwietnych odsłonach. Jednak znaczenia dobrze dobranego ulistnienia, nie można przecenić. Większość liści zachowuje piękno przez cały sezon, a zimozielone przez cały rok. Odpowiednio wkomponowane nadają się na obwódkę rabaty, na jej częściowe wypełnienie, na każde z pięter, na podbicie kwietnego kolorytu, na urozmaicenie faktur, kształtów i wielkości, na odbijanie refleksów,

Tworzenie rabaty

Baza, rośliny wieloletnie ozdobne z liści

a w cienistych miejscówkach wręcz na królowanie i dzięki wyborowi jasnych/wielobarwnych kolorów blaszek - na rozjaśnienie tych przestrzeni. Wiedza, gdzie ogród to ciągła nauka, w połączeniu z dobrym gustem - praktycznie mamy nieograniczone możliwości w tworzeniu atrakcyjnych eleganckich rabat, których podstawę stanowi listna szata. Właściwy dobór roślin pod względem dogodnych dla nich warunków uprawy (strefa USDA, gleba, jej stopień wilgotności i pH, ekspozycja świetlna), wówczas

stworzymy wieloletnią kompozycję, która nie będzie wymagała dużych nakładów pracy, za to upiększała przestrzeń i cieszyła nas swymi urozmaiconymi odsłonami. Miejmy na uwadze, że poza zimozielonymi, rośliny zdobiące liśćmi sezonowo swoją witalną formą zachwycają w konkretnych ramach czasowych. Jedne wiosną, inne jesienią, a niektóre nieprzerwanie od kwietnia do pierwszych jesiennych przymrozków. Wykorzystujmy tę wiedzę do robienia nasadzeń takich, które pozwolą rabacie w pełnej krasie zdobić przez wiele miesięcy. Przykładowo w najbliższym otoczeniu 'cebulaków', czy bylin kwitnących wiosną posadźmy gunnerę. Parzeplin brazylijski swymi zachwycającymi z faktury i rozmiarów liśćmi będzie zacieniał ziemię przez późną wiosnę i lato, a od jesieni do maja da tym wiosennym nieograniczony dostęp do dziennego światła. Inny przykład, to jakimi/czyimi liśćmi zagospodarować wiosenną część rabaty, gdzie później latem, czy jesienią mogą kwitnąć 'letnie cebulaki' - tutaj doskonale sprawdzą się obrazki włoskie.

Tworzenie rabaty

Alchemilla mollis - Przywrotnik miękki - Fraaie vrouwenmantel (foto)

Karbowane brzegi blaszek

Ich szerokie marmurkowe liście zagospodarują metraż przedwiośnia i wiosny, a później roślina ze swymi walorami zdobniczymi zejdzie na dalszy plan.

Urozmaicenia są dobre, a nawet wskazane. Jednak przede wszystkim, jeśli idzie o rośliny zdobiące rabatę liśćmi, skupiajmy się na tych, które 'swoją robotę' będą wykonywały nieprzerwanie przynajmniej przez kilka, jeśli nie kilkanaście miesięcy, czy 'non stop' przez lata (zimozielone). To w jakim stopniu będą tworzyły kompozycję z innymi zależy od kilku czynników. Na trafny dobór na wpływ miejscówka (jakie warunki glebowe, wodne, świetlne) oraz nasze oczekiwania, a raczej kompromisy, które wraz z czasem i z nakładami pracy stworzą naszymi rękami wyspę roślinnej radości i piękna.

Kształt liścia jest zróżnicowany i obejmuje takie formy jak igłowaty, lancetowaty, jajowaty, okrągły i sercowaty, też bardziej złożone, jak pierzastowrębny czy dłoniasty. Forma może być regularna (co sprawdzi się w stonowanych kompozycjach), albo niesymetryczna (takie liście 'dodadzą pazura', będą dzięki temu bardziej widoczne. Zwracamy uwagę na wielkość liści - nie chcemy, aby przytłoczyły, zaburzyły format, albo odwrotnie - oczekujemy, że zdominują, (tu wskazanie na zacienione miejscówki). Kilka przykładów tych większych: akant, bergenia, brunera wielkolistna, gunnera, hosty, języczka, lepiężnik, obrazki, rodgresja, tarczownica). Nie bez znaczenia jest również faktura/tekstura blaszki liściowej. To charakterystyczne ukształtowanie powierzchni liścia, odbieranego głównie

Tworzenie rabaty

Acanthus mollis - Akant miękki - Akantus ( foto )

Liść poszarpany, okazały i w atrakcyjnej odsłonie kolorystycznej

przez dotyk lub wzrok. Jest to cecha morfologiczna, która wynika z budowy anatomicznej, obecności struktur powierzchniowych i stopnia twardości tkanek. Ta tekstura jest wynikiem adaptacji rośliny do warunków środowiskowych (przodka dzikusa); rzadziej to dokonania botaników tworzących niezliczoną ilość kultywarów. Faktura blaszki liściowej może być: gładka, włochata (kutner), szorstka (z kolcami), skórzasta, pomarszczona, błyszcząca, porowata. Rośliny o liściach z ozdobną fakturą, np.:bylica, ciemiernik, eremofila, hosty, gunnera, odmiany jasnoty plamistej, kiścień, kocanki, obrazki, paprociowisko, rojnikowiec łuskowaty, santolina, szałwia srebrzysta, szarotka alpejska, trawiaste, żurawki). Głównym założeniem wielu rabat, szczególnie tych w ciemnych ogrodowych kątach, będzie nacisk na jasny koloryt listnych odsłon. Tutaj na scenę wkraczają: dodające otoczeniu energii liście czerwone (wybór bylin i krzewów), eleganckie odsłony liści srebrnych (wybór bylin i krzewów), odmiany kolorystyczne aukuby, berberysu, bodziszków, brunnery, bylicy, epimedium, host, kiścieni, krzewuszek, trzmielin, wilczomlecza błękitnawego, wilczomlecza migdałolistnego, wilczomlecza obrzeżonego, żurawek). Wiele z tych pięknych roślin również doskonale odnajdzie się w jasnych miejscówkach. Wówczas część wielobarwnych odsłon, wdzięczna za słoneczne kąpiele, będą lekko połyskiwała (odbijała światło).

Bez względu na to, czy dążymy do osiągnięcia naturalnego efektu, czy do 'poukładanej' aranżacji z powtarzanymi zestawieniami - traktujmy tworzenie rabatowej kompozycji

Tworzenie rabaty

Artemisia schmidtiana - Bylica Schmidta - Alsem (soort) ( foto )

Rośliny ogrodowe, liście srebrzyste ( foto )

Rośliny zimozielone ( foto )

Rośliny okrywowe, (rośliny zadarniające) ( foto )

jako ciekawą, bogatą w kolor podróż. Kluczem do sukcesu jest przemyślany koncept, wiedza, które rośliny możemy do tego zestawienia wybrać (poszukać, doczytać) oraz właściwe przygotowanie podłoża (odchwaszczenie, nawożenie, spulchnienie), co minimalizuje późniejsze prace pielęgnacyjne. Właściwe rośliny na właściwym miejscu - satysfakcja działań, a przy tym 'nie wyrzucanie pieniędzy w błoto' (złe wybory i większość posadzonych wypadnie, albo będzie miała nieatrakcyjny karłowy pokrój). Przy aspekcie finansowym, warto mieć na uwadze, że można zacząć tworzyć rabatę na mniejszą skalę - z latami poprzez dokonywanie podziału brył korzeniowych pozyskamy z tych wieloletnich kolejne rośliny, a te będą powiększą kompozycję. Nasadzenia w kilka sztuk tego samego gatunku daje 'większą moc odbioru'. Te działania nie dotyczą roślin z liśćmi o wielkich 'gabarytach'. (Choć, kto co woli - jeśli ma duży ogród).

Planowanie rabaty, to nie operacja na otwartym sercu - do pewnego stopnia wskazane jest improwizowanie i dopuszczenie nowych, nieoczekiwanych rozwiązań. Listna szata, która w przemyślany sposób wprowadzona na nieobsadzoną miejscówkę, albo nasadzana przy innym

Tworzenie rabaty

Bergenia ( foto )

Liść karbowany, przebarwienia pod wpływem temperatury

Rośliny zimozielone ( foto )

już ukorzenionym roślinnym formacie. To liście będą podkreślać kwietne walory, a kiedy tego od nich oczekujemy, wybijać się na plan pierwszy. Cześć z tych gatunków kwitnie, jedna bardziej spektakularnie, większość niezbyt widowiskowo. Ale nawet te niewielkie pozorne kwiaty są dla skrzydlatej braci darmową ekologiczną stołówką.

Jesienne przebarwienia, to kolejna zaleta z posiadania w rabacie roślin, które mają dekoracyjne sezonowe liście. Energetycznie, słonecznie, aranżacja rabaty w kolejnej odsłonie. Po opadnięciu liście na niej nadal mogą pełnić ważną funkcję - ich gruba warstwa ochroni glebę i korzenie roślin przed nadmiernym zamarzaniem. Rozkładając się, wzbogacą glebę w cenną materię organiczną, poprawiając jej strukturę i żyzność. Będą stanowić schronienie i pożywienie dla wielu pożytecznych owadów i mikroorganizmów glebowych. Decyzja o wygrabianiu liści z rabat zależy od tego, czy nie za dużo ich opadło, od tego z jaką delikatnością przy konkretnych roślinach możemy 'manewrować' grabkami, a także od pożądanych efektów estetycznych. W zgodzie z naturą i z własnymi oczekiwaniami - w tym przypadku, to może być ta sama droga.

Rośliny wieloletnie ozdobne z liści, to nie tylko baza rabaty. To przy funkcji zdobniczej, również grupa zadaniowa do sezonowego zakrywania miejsc po kwitnących wiosennych cebulowych (blaszki chronią ziemię przed przegrzaniem). Liście, to naturalna ściółka, zaś zimą na ziemi to izolacja, w ciągu całego roku to naturalne siedlisko dla fauny glebowej, czyli wielu pożytecznych organizmów.

Tworzenie rabaty

Brunnera - Brunera ( foto )

Liść całobrzegi. Rośliny ogrodowe, liście srebrzyste ( foto )

Rośliny ogrodowe do cienistych miejscówek ( foto )

Tworzenie rabaty

Cerastium tomentosum - Rogownica kuternowata - Viltige hoornbloem ( foto )

Kutner na listkach, urocze maleństwa

Rośliny ogrodowe, liście srebrzyste ( foto )

Tworzenie rabaty

Carex Morrowii - Turzyca Morrowa - Japanse zegge ( foto )
oraz Festuca cinerea - Kostrzewa popielata - Festuca glauca ( foto )

Liść długi i wąski. Urozmaicenie kolorystyczne

Rośliny trawiaste ( foto )

Rośliny zimozielone ( foto )

Tworzenie rabaty

Darmera peltata - Tarczownica tarczowata - Schildblad ( foto )

Okazałe liście przyrastają po wiosennym kwitnieniu.

Liść długoogonkowy tarczowaty. Atrakcyjne jesienne przebarwienia

Tworzenie rabaty

Dryopteris erythrosora - Nerecznica czerwonozawijkowa - Herfstvaren ( foto )

Liść pojedynczo pierzastosieczny. Atrakcyjne jesienne przebarwienia

Rośliny ogrodowe do cienistych miejscówek ( foto )

Paprociowisko ( foto )

Tworzenie rabaty

Dryopteris iranica - Nerecznica irańska - Niervaren (soorten) ( foto )

Liść pojedynczo pierzastosieczny

Rośliny ogrodowe do cienistych miejscówek ( foto )

Paprociowisko ( foto )

Tworzenie rabaty

Euonymus japonicus - Trzmielina japońska - Kardinaalsmuts ( foto )

Atrakcyjne odmiany kolorystyczne

Rośliny zimozielone ( foto )

Tworzenie rabaty

Euonymus japonicus - Trzmielina japońska - Kardinaalsmuts ( foto )

Atrakcyjne odmiany kolorystyczne

Rośliny zimozielone ( foto )

Tworzenie rabaty

Fatsia japonica - Fatsja japońska - Vingerplant ( foto )
Liść dłoniasto złożony, okazały i w atrakcyjnej odsłonie kolorystycznej

Rośliny zimozielone ( foto )

Tworzenie rabaty

Gunnera manicata - Parzeplin brazylijski - Mammoetblad ( foto )

Liść największy z niepodzielnych u roślin, na długim ogonku

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi2fw3ze550Gr5PQKo4b2ImlSQWZ1eD1zb8M970gsljw0i-094zzIXXtNVOIe5ZtAcC8QEjFtMJufnUJy_mBlFxoe3dRxk3-8nk_BUWMR9nkEVwDh6pyp9Foiu8GzQaMqmE8Uyo5sJ4ntGb/s2048/Z+%25C5%25BBurawka+2021+%252810%2529.jpg

Tworzenie rabaty

Heuchera x hybrida - Żurawka ogrodowa - Purperklokje ( foto )

Różnorodność odmian kolorystycznych

Rośliny ogrodowe do cienistych miejscówek ( foto )

Rośliny zimozielone ( foto )

Tworzenie rabaty

Hosta - Funkia - Hartlelie ( foto )

Różnorodność faktur i odmian kolorystycznych

Rośliny ogrodowe do cienistych miejscówek ( foto )

Tworzenie rabaty

Hosta sieboldiana - Funkia sina -Hartlelie ( foto )

Różnorodność faktur i odmian kolorystycznych

Rośliny ogrodowe do cienistych miejscówek ( foto )

Tworzenie rabaty

Hosta sieboldiana - Funkia sina -Hartlelie ( foto )

Różnorodność faktur i odmian kolorystycznych

Rośliny ogrodowe do cienistych miejscówek ( foto )

Tworzenie rabaty

Houttuynia cordata - Pstrolistka sercowata - Moerasanemoon (foto )

Wyraziste odmiany kolorystyczne

Rośliny ogrodowe do cienistych miejscówek ( foto )

Tworzenie rabaty

Hosta plantaginea - Funkia babkolistna Hartlelie ( foto )

oraz rośl. jednoroczna Ipomoea batatas - Wilec ziemniaczany - Zoete aardappel ( foto )

Różnorodność faktur i odmian kolorystycznych

Rośliny ogrodowe do cienistych miejscówek ( foto )

Rośliny rozświetlające ogród ( foto )

Tworzenie rabaty

Lysichiton americanus - Tulejnik amerykański - Moeraslantaarn (foto)

oraz Iris pseudacorus - Kosaciec żółty - Gele lis ( foto )

Różnorodność kształtów i faktur.

Okazałe liście tulejnika przyrastają po kwitnieniu.

Rośliny ogrodowe do cienistych miejscówek ( foto )

Tworzenie rabaty

Ligularia dentata - Języczka pomarańczowa - Tongkruiskruid (foto )

Liść o sercowatym kształcie

Rośliny ogrodowe do cienistych miejscówek ( foto )

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6EhKd5Kimutx9sa4_OmTrI5tsznqT0aYScUgi81QXZG9oUDsyEdRFV-yiH0GBLAGcrMDsTnitfQjHy48MI7gbOXXOeEbp-VBKq8cSS4CivbYqa5lTgPh92uYov9IfXqW96CKSt8QWWYmzRB_xrtVcBmcRPnUQXD5E6DIi_H-Sl5ZquLEZpMnLfTBC-g/s798/Toje%C5%9B%C4%87%20rozes%C5%82ana%20,%20%20Sonja%20Helmstrijd.webp

Tworzenie rabaty

Lysimachia nummularia - Tojeść rozesłana - Penningkruid ( foto )

Rośliny ogrodowe do cienistych miejscówek ( foto )

Rośliny rozświetlające ogród ( foto )

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiinXKhj0KLshwAdoihceUB8ZZf2llxKkg_-ibTsykybw_0CpWhoxjDQ8TzoT_Rdl28Jk40qn30P3mwOwklN9l9pgvM4sWpsvA2FGcQUoS37WxQ9AZANnMLmZsGij_jzZuBXWQavFwR9gL2/s1600/muehlenbeckia+complexa%252C+dwa+kolory.jpg

Tworzenie rabaty

Muehlenbeckia complexa - (Muhlenbekia) ( foto )

Odmiana z marmurkowymi wzorami na listkach

Rośliny zimozielone ( foto )

Tworzenie rabaty

Ophiopogon planiscapus - Konwalnik płaskopędowy - Slangebaard (foto)

Liść długi wąski w bardzo ciemnym kolorze

Rośliny trawiaste ( foto )

Rośliny zimozielone ( foto )

Tworzenie rabaty

Pachysandra terminalis - Runianka japońska - Dikkemanskruid (foto)

Rośliny ogrodowe do cienistych miejscówek ( foto )

Rośliny zimozielone ( foto )

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0M0p3uni-Rqrtzv6r8z4eLuxx0aGaLX3-Eq83m-vPvX06YjIfcG_My45XjcSQTrSdWmu7yvhGtM6vHoiMw2L7eVVjcJh63HDBWABvMcFqlFe8RBbrG0TwQxBLms017FjQkFCzeTV_-uZ7hQhiAitxoJIdrm0K8c7Kdj5NPMXMgFkUO8fXKayZXSiTVg/s3270/1.2.%20Persikaria%20drobnog%C5%82%C3%B3wkowa,%20Rdest%20drobnog%C5%82%C3%B3wkowy%20-%20Persicaria%20microcephala%20,%20De%20Flierderbloesem%20(2).jpg

Tworzenie rabaty

Persicaria microcephala - Persikaria drobnogłówkowa, Rdest drobnogłówkowy ( foto )
Liść o interesującym trójkątnym kształcie, gdzie i ubarwienie 'geometryczne'

Rośliny ogrodowe do cienistych miejscówek ( foto )