Vademecum Interesting Plants: Leśny ogród. Drzewa liściaste.

Drzewa liściaste w leśnym ogrodzie, posiadają nie tylko wartość zdobniczą; część z nich 'ładnie wygląda' i doskonale sprawdza się 'zadaniowo' jeśli chodzi o wytwarzanie dóbr jadalnych, które my wykorzystujemy/będziemy wykorzystywać na własny użytek. Spis liczy 21 gatunków. Gdy na wyznaczonym terenie brak starodrzewu, czy drzew w sile wieku,

Leśny ogród

Drzewa liściaste

zaczynamy nasadzenia od podstaw. Warto wówczas zwrócić uwagę na to, aby wybierać takie drzewa liściaste, które na naturalnych leśnych siedliskach o podobnych uwarunkowaniach glebowych doskonale sobie radzą. Można zaryzykować i posadzić w niedalekim pobliżu gatunki, które nam się podobają; jednak

najrozsądniej jest wiedzieć co konkretne drzewo potrzebuje, aby zdrowo rozwijać się. Wilgotność gleby, jej żyzność, radzenie sobie /nieradzenie z trudnymi zimowymi uwarunkowaniami, drzewne przyjaźnie (rodzina ta sama, a inne gatunki), uwzględnienie przy nasadzeniach rozmiarów, gdy drzewa 'dorosną' - to wszystko ma znaczenie. Gdy już od samego początku zapoznamy się z potrzebami roślin, łatwiej będzie nam tworzyć tę leśną kompozycję i rośliny nie będą wypadać. Bierzemy pod uwagę drzewostan mieszany z iglakami. Nie przetykajmy iglastych z liściastymi, twórzmy nasadzenia grupowe. Liściaste piętro koron, gdy brak iglaków i zimozielonych liściastych krzewów, w mroźną bezśnieżną zimę, nie ochroni właściwie roślin podszytu i runa; będzie wiele przemarznięć, zniszczeń i strat. Grupa drzew i krzewów iglastych stworzy naturalny płot chroniący przed mroźnym wiatrem. Ta grupa też szybciej 'dogada się między sobą' jeśli chodzi o podział substancjami odżywczymi i wodą, (podobnie ze społecznym życiem w grupie liściastych). Taki podział, także ułatwi nam w późniejszym czasie pracę z nasadzeniami roślin w średnich i w najniższych piętrach (krzewy, byliny o podobnych potrzebach glebowych, wodnych).

Acer platanoides - Klon zwyczajny, k. pospolity - Noorse esdoorn
(foto )

Większość drzew liściastych zrzuca przed zimą listną szatę, a to znaczy tyle, że do posadzonych pod nimi roślin wówczas dociera dużo więcej dziennego światła. Niższe, posadzone w większych grupach bardziej witalnie będą odkrywały swoje zdobnicze, a niektóre z nich i smakowe walory. Ogólnie, lasy przydomowe najczęściej charakteryzują się tym, że dociera do najniższych pięter roślinności więcej dziennego światła. I to jest wielki plus dla roślin i dla naszej kreatywności, jeśli chodzi o tworzenie roślinnych kompozycji. Niczym nieskrępowane dzienne światło dociera do podszytu i runa, dzięki czemu wiosną, latem i wczesną jesienią, podług swojej natury, wiele roślin 'pod' drzewami pięknie rozkwita, (przylaszczki, rododendrony, azalie, bodziszki, konwalie, kokorycz, orliki, tojady, tawułki, tawuły, wrzośce, wrzosy itd.). W trudnych zimowych uwarunkowaniach to jest słoneczne wsparcia również dla roślin, które w sezonie owocują, stanowią wartość zielarską, albo przyprawową.

Z wiadomych powodów, leśna ogrodowa strefa powinna cechować się naturalnością i swobodą tylko z niewielkim dozorem. Mierzmy siły na zamiary, nie zapominajmy przy doborze roślin jakim dysponujemy metrażem, jaką glebą (średnio żyzna, próchniczna, piaszczysta, gliniasta; z niskim, umiarkowanym, bądź wysokim stopniem wilgotności). Nikt jednak nie może, (a przynajmniej nie powinien) zabronić nam wybrać i stworzyć kompozycję z barwniejszych odmian poszczególnych gatunków, które będą tam się nadawały. Buk, grab, lipa, klon, dąb, olsza, wierzba, topola - jest sporo kultywarów, gdzie liście mogą być jaskrawo czerwone, albo seledynowe. 'Coś', co na wysokości przyciągnie spojrzenie, co zaskoczy, co upiększy, co wprowadzi urozmaicenie. Dysponując odpowiednią przestrzenią, niektóre z drzew bardziej wyeksponujmy (soliter), inne sadźmy w grupie po kilka, (uwzględniajmy ich 'gabaryty').

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn ( foto )

Z czasem, samosiejki, oraz nasiona transportowane drogą lotną (wiatropylność), czy przez żołądki ptaszków i małych gryzoni , powołają do życia najmłodsze pokolenie drzew liściastych. Młodziki, mają niewielkie szanse, aby konkurować o warunki świetlne i odżywcze z rodzicami, dlatego ponad 80% sadzonek powinniśmy z bryłami korzeniowymi wykopać, (nie kalecząc innych roślin), ulokować w pojemnikach z odpływem wypełnionych odpowiednim podłożem i ... podzielić się nimi, czy wymienić na inne planty z zaprzyjaźnionymi miłośnikami roślin; wystawić na sprzedaż; przesadzić w inną część leśnego ogrodu, (gdzie odpowiednie warunki powierzchniowe, świetlne, glebowe itp.). 'Wykopki', podobnie jak sadzenie, przeprowadzamy od końca marca do maja, albo wczesną jesienią. Młode/nowe rośliny sadzimy w miejscach odchwaszczonych,gdzie odpowiedni dla ich wzrostu poziom wilgotności podłoża; przed pierwszą dla nich zimą, rozsądnie jest je obsypać ściółką (przekompostowane trociny, pozostałości po koszeniu trawnika, pokrzywy bez nasion, słoma, kompost, stare liście z drzew liściastych z naszego lasu).

Część owocujących jak najbardziej należy do tej grupy i świetnie odnajduje się w leśnym środowisku. Jabłonie, grusze, śliwy, czereśnie. Rośliny nektarodajne, których kwiaty pięknie wyglądają i pachną; przyciągają małych zapylaczy, którzy z korzyścią dla nas, 'oblecą' i przysiądą

Amelanchier - Świdośliwa - Krentenboompje ( foto )

na pobliskich ogrodowych kwiatuszkach; drzewa te są domem dla wielu skrzydlatych i gryzoni, a gdy zaczynają owocować, to ich smakowite dobro jest doceniane również/przede wszystkim przez ludzi. O tym jakie odmiany wybierać, wkrótce w opracowaniu dotyczącym roślin owocujących do ogrodu leśnego.

Część z drzew owocujących, posadźmy na obrzeżu, a część w środku lasku. Radość dla oczu, gdy kierujemy swe kroki w kierunku tej przestrzeni, a im głębiej w las, tym może być smaczniej. Nie powinniśmy dopuścić do tego, aby ta grupa roślin zdziczała. Drzewa owocowe, należy prześwietlać, usuwać części przemarznięte i przesuszone, usuwać 'dziki' (jeśli drzewko na podkładce) i aby mieć bogate zbiory, w sezonie nawoźmy naturalnymi dokarmiaczami.

Co zrobić z pysznymi jabłkami, gruszkami, śliwkami i czereśniami - wiadoma sprawa. Zaś z buczyny olej; z kwiatów lipy napar, syrop, herbatki, nalewkę; z przetworzonych owoców jarzębiny herbatki, konfitury, marmolady, dżemy (owoców jarzębiny nie spożywamy na surowo); koniec marca i początek kwietnia to dobry czas, by zacząć pozyskiwać 'zdrowy' sok z brzozy.

Owocowymi zbiorami dzielmy się z 'leśnymi' mieszkańcami, dzięki temu śmielej będą nam towarzyszyli w spacerach i przy pracach w tej przestrzeni, będą cieszyli nasze oczy swoimi kolorami, codzienną krzątaniną i trelami. Im bliżej natury, tym więcej w nas pogody ducha.