Vademecum Interesting Plants: Acer platanoides - Klon zwyczajny, k. pospolity

Klon zwyczajny, ale czy pospolity? Od jakiegoś czasu poza gatunkiem, który ze względu na swoje duże 'gabaryty' jest sadzony w przestrzeniach parkowych, na terenach rekultywacyjnych i w większych ogrodach, na rynku ogrodniczym jest również wiele jego atrakcyjnych odmian. Różnorodność wysokości, pokroju, koloru liści - to wszystko zdecydowało, że klon zwyczajny jest coraz chętniej zapraszany nawet do niewielkich ogrodowych przestrzeni.

Norway maple.eng

Acer platanoides - Klon zwyczajny, k. pospolity - Noorse esdoorn

Zanim kilka przykładów najatrakcyjniejszych odmian, słów kilka o gatunku. Dorosły egzemplarz klonu, może osiągnąć wysokość 30 metrów i żyć 300 lat! Imponujące, prawda? A to wszystko nawet na glebach ubogich, gdzie inne rośliny nie zdołałyby prowadzić witalnego rozwoju. Wcześniej, gdy był mały wybór roślin lubiących cień, zazwyczaj miejsca pod koronami tych olbrzymich drzew były nieobsadzone. Dziś, nawet pośród zimozielonych można znaleźć takie planty, które niezbyt głęboko się ukorzeniają i odpowiada im cienisty zakątek.

Główne, sezonowe dekoracje - liście zielone, naprzeciwległe, dłoniasto-klapowane, 5- lub rzadziej 7-klapowane, z ostrymi wierzchołkami. U gatunku, jesienią przebarwiają się na żółto, u odmian mogą być również czerwone, w kolorze limonki, albo dwubarwne, a przebarwiają się na pomarańczowo lub czerwono. Po opadnięciu, należy je zgrabić, można wrzucić do kompostownika. Wiosną, pośród młodych listków ma miejsce kwitnienie; żółte kwiatuszki zebrane w baldachogrona, kwiaty żeńskie rozwijają się w skrzydlate owoc, (słynne 'noski'). Spektakularny efekt, gdy odmiana z czerwonymi liśćmi, wtedy wyrazisty kontrast ze słonecznymi kwiatostanami. Skrzydlaki, to kolejne klonowe pokolenie; brak nadzoru i z wysiewu dość szybko będą wzrastały młodziki. W dawnych czasach, na terenach przeznaczonych pod rekultywację (tereny poprzemysłowe), klon 'rozszalał się' tak, że nawet przyklejono mu łatkę, że wypiera inne rodzime gatunki. Jednak, w przestrzeniach ogrodowych, na pewno można mieć nad nim kontrolę. Według wierzeń, drzewo to 'czuwa' nad żywymi i umarłymi, co 'w jakiś sposób' wyjaśnia, dlaczego na starych cmentarzach często można spotkać te dostojne drzewa.

Acer platanoides - Klon zwyczajny, k. pospolity - Noorse esdoorn

Przykłady atrakcyjnych odmian:

* Klon zwyczajny 'Columnare', pokrój kolumnowy z lekko zaokrągloną koroną. Do sześciu szerokości, przy 12 metrach wysokości. Liście zielone, jesienią przebarwiają się na żółto.

* Klon zwyczajny 'Crismon Sentry', pokrój kolumnowy. Dorosły egzemplarz osiąga do 8 metrów wysokości,przy 4 szerokości. Połyskujące ciemno czerwone liście, bez wybarwień.

* Klon zwyczajny 'Drummondii', drzewo o regularnej koronie z sezonowymi bardzo atrakcyjnymi dwubarwnymi liśćmi. Młode liście różowe, później zielone z jasno różowym szerokim marginesem. Wysokość do 12 , przy szerokości korony do 7 metrów.

* Klon zwyczajny 'Golden globe', forma szczepiona na pniu, gdzie korona rozrasta się nawet na 5 metrów. Młode listki jasno żółte, można rzec w kolorze limonki. Z czasem przechodzą w pomarańcz, gdzie czerwone przebarwienia.

* Klon zwyczajny 'Royal Red', szeroko stożkowata korona do 5 metrów przy 8 metrach wysokości.Młode liście ciemno czerwone, w sezonie czerwono purpurowe. Piękny wiosenny kontrast ze słonecznymi kwiatostanami.

Drewno klonu zwyczajnego, jest twarde, sprężyste, o dobrych właściwościach na zginanie i odporne na ściskanie. Ma kremową, nieco czerwonawą barwę. Nie ma twardzieli, rdzeń pnia jest promienisty, mało wyraźny, przyrosty często mają przebieg falisty. Drewno wykorzystywane w meblarstwie, tokarstwie.

Klon zwyczajny powinno się możliwie rzadko przycinać i co najwyżej raz w roku lekko prześwietlać. Poza cięciem sanitarny, (usuwanie zniszczonych, przemarzniętych, chorych części), roślina nie wymaga modelowania fryzurki, ponieważ, jak już wiemy,

Acer platanoides - Klon zwyczajny, k. pospolity - Noorse esdoorn

posiada 'swój' pokrój, odpowiednią formę. Jeśli jednak jest ktoś, kto zechce w swoim ogrodzie posiadać naprawdę malutkie wydanie klonu pospolitego, wówczas żadnego z cięć (sanitarnego, pielęgnacyjnego, formującego), nie powinien przeprowadzać od lutego do końca maja. W tym czasie ma miejsce silny przepływ soków, roślina 'rozkręca się', 'buduje formę' na aktualny sezon wegetacyjny. 'Ciachając' ją w tym czasie, wywołalibyśmy choroby grzybiczne, osłabilibyśmy jej kondycję, a w konsekwencji, narazilibyśmy ją na wypadnięcie. Najkorzystniejszy termin na przycinanie tych drzew, to czas pomiędzy czerwcem, a końcem września. Imponujący wiek i witalność, osiągną oczywiście rośliny, którym będą sprzyjały warunki glebowe i klimatyczne, a przy karłowatych cięcie będzie rok rocznie, (skracamy pędy o 1/3 długości, wycinamy te zniszczone, wrastające do środka).

Nawet, gdy klony posadzone w średnio żyznym podłożu, warto je w sezonie zasilać. Najpraktyczniej, naturalnymi 'dokarmiaczami'. Rozcieńczone gnojówki z wodą z żywokostu, czosnku, pokrzyw. Więcej gimnastyki wymaga wiosenne usuwanie ściółki i wierzchniej warstwy ziemi po to, aby wymienić ją na nową niewyjałowioną. Można również wokół okręgu korony wykopać kilka, kilkanaście niezbyt głębokich dołków i wypełnić je mieszanką kompostu i ziemi.

Młode sadzonki najlepiej sadzić do gruntu kwiecień - maj. Wówczas rośliny mają więcej czasu na zaaklimatyzowanie i warunki zimowe nie będą dla nich już tak bardzo trudne. Bardzo ważny czynnik mającym wpływ na zdrowy, witalny wygląd tych liściastych drzew, to drenaż. Przepuszczalne, średnio zasobne podłoże o stałym umiarkowanym stopniu wilgotności, gdzie pH delikatnie zakwaszone. Gleby zbite, czy te o zbyt niskim, czy za wysokim stopniu wilgotności, nie nadają się. Przed posadzeniem, wsypmy na dno dołka miks ziemi z kompostem; młode drzewko być może będzie potrzebowało wsparcia, dlatego nie wahajmy się zastosować czasowej podpory.
Jak wiadomo, ma miejsce brak równowagi hydrologicznej, dlatego o tego 'pięknotka' należy zadbać
i wędrować w jego stronę z konewką. Dodatkowe dostawy wody, szczególnie ważne, przez pierwsze dwa upalne lata i przy bezśnieżnych zimach - starsze rośliny z 'ugruntowaną pozycją' są bardziej wytrzymałe. Latem podlewamy, gdy wierzchnia warstwa ziemi jest dobrze przesuszona, rano, albo pod wieczór, (wówczas nie narazimy liści na poparzenia słoneczne). Zimą, dostawa wody w bezmroźny dzień, w godzinach południowych. Woda zawsze powinna posiadać temperaturę zbliżoną do tej, jaka panuje w otoczeniu drzew. Wzrostowi i witalnemu wyglądowi klonów sprzyja wysoka wilgotność powietrza. Jeśli więc mamy możliwość, sadźmy drzewko w niedalekiej odległości od stawu, oczka wodnego, strumyka, rzeczki.