Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn

                              Klon jawor, klon jaworowy - w wydaniu 'gatunkowym' na rodzimych terenach, to znane drzewo liściaste, u którego główne sezonowe dekoracje są dłoniasto powcinane, podobnie jak u klonu pospolitego, lecz nieco inaczej skrojone, a także gęściej i drobniej piłkowane. Blaszki liściowe są ciemnozielone po stronie wierzchniej, od spodu zaś matowe jasno zielono niebieskawe.Dorosły egzemplarz klonu jaworu, to nawet 35 do 40 metrów wysokości. I choć drzewo

                                                            Sycamore maple.eng

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn

'Leopold'

to zachwyca swoją potęgą i zwartym pokrojem korony, (która w upalne dni rzuca przyjazny cień), to z takimi rozmiarami trudno byłoby mu odnaleźć się w innych miejscówkach niż zielone kompleksy miejskie i duże ogrody. Tak więc, sztab botaników stworzył wiele odmian karłowych, które mogą urodziwie przez dziesiątki lat przyozdabiać niewielkie parcele, czy nawet ogródeczki fasadowe, (na których jak najbardziej wskazane sadzenie roślin wieloletnich). Liście niektórych z odmian, to
prawdziwe 'WOW' - dwubarwne, trójbarwne, nakrapiane, (marmurkowe). W sezonie w odcieniach zieleni, pomarańczy, różu, żółtego, brązów, czerwieni, a przed opadnięciem jesienią przebarwiające się w jaśniejsze, bądź w ciemniejsze tonacje. Taka barwność, to wysoka wartość i atrakcyjność.
Atut ten najlepiej podkreślić, sadząc klon jawor od strony zachodniej. Wówczas zachodzące, 'łagodniejsze' słońce tak 'wydobędzie' kolor liści i delikatnie łuszczącej się kory, że drzewo stanie się ogrodowym żywym dziełem sztuki. Ekspozycja, w tak zwanym jasnym cieniu. Plant nie nadaje się do prowadzenia na wystawie południowej; również zbyt duży cień - to utracenie możliwości podziwiania wybarwiających się marmurkowych listnych wzorów.
Rośliny rozrastają się na wielu pniach, albo są prowadzone w formie niezbyt wysokich drzewek . W każdej z tych form, u dorosłego egzemplarza, korona jest szeroka, kulista - o ładnym zwartym pokroju. Dlatego poza cięciem sanitarnym, żadnego innego nie powinniśmy przeprowadzać.
                          Gdy jesienią przebarwią się i opadną liście, 'pierwsze skrzypce, jeśli chodzi o funkcję zdobniczą, zaczynają odgrywać czerwone, albo różowawe pędy i kora pnia - szara, początkowo gładka, potem żłobiona i łuszcząca się. Wszystkie te elementy są dobrze widoczne, a jeszcze bardziej te walory można podkreślić na tle iglaków (o zielonych, czy żółtych igłach). Klon jawor powinien rosnąć w osłoniętej miejscówce, także jego lokalizacja przy zimozielonych, nie tylko podkreśli jego atrakcyjny wygląd, ale także  'wyjdzie mu na zdrowie'.
                        

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn

 

Młode sadzonki najlepiej sadzić do gruntu kwiecień - maj. Wówczas rośliny mają więcej czasu na zaaklimatyzowanie i warunki zimowe nie będą dla nich już tak bardzo trudne. Bardzo ważny czynnik mającym wpływ na zdrowy, witalny wygląd tych liściastych drzew, to drenaż. Przepuszczalne, średnio zasobne podłoże  o stałym umiarkowanym stopniu wilgotności, gdzie  pH delikatnie zakwaszone. Gleby zbite, czy te o zbyt niskim, czy za wysokim stopniu wilgotności, nie nadają się. Przed posadzeniem, wsypmy na dno dołka miks ziemi z kompostem; młode drzewko być może będzie potrzebowało wsparcia, dlatego nie wahajmy się zastosować czasowej podpory.
Jak wiadomo, ma miejsce brak równowagi hydrologicznej, dlatego o tego 'pięknotka' należy zadbać
i wędrować w jego stronę z konewką. Dodatkowe dostawy wody, szczególnie ważne, przez pierwsze dwa upalne lata i przy bezśnieżnych zimach - starsze rośliny z 'ugruntowaną pozycją' są bardziej wytrzymałe. Latem podlewamy, gdy wierzchnia warstwa ziemi jest dobrze przesuszona, rano, albo pod wieczór, (wówczas nie narazimy liści na poparzenia słoneczne). Zimą, dostawa wody w bezmroźny dzień, w godzinach południowych. Woda zawsze powinna posiadać temperaturę zbliżoną do tej, jaka panuje w otoczeniu drzew.

Wzrostowi i witalnemu wyglądowi klonów sprzyja wysoka wilgotność powietrza. Jeśli więc mamy możliwość, sadźmy drzewko w niedalekiej odległości od stawu, oczka wodnego, strumyka, rzeczki.

                                  Plant posiada płytki system korzeniowy.  Aby ochronić go przed przemarznięciami, poza wspomnianym już drenażem, ziemię wokół drzewka należy ściółkować. Taka całoroczna osłona  (z kamyków, żwirku, drobnej sosnowej kory bez żywicy, itp.), to * poprawa warunków wzrostu, *zmniejszenie parowania wody, * zmniejszenie erozji wodnej i wietrznej, * odpada nam odchwaszczanie.

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn

 

Poza cięciem sanitarny, (usuwanie zniszczonych, przemarzniętych, chorych części), roślina nie wymaga modelowania fryzurki, ponieważ, jak już wiemy, posiada dość symetryczny pokrój. Jeśli jednak jest ktoś, kto zechce w swoim ogrodzie posiadać naprawdę malutkie wydanie klonu jaworu, wówczas żadnego z cięć (sanitarnego, pielęgnacyjnego, formującego), nie powinien przeprowadzać od lutego do końca maja. W tym czasie ma miejsce silny przepływ soków, roślina 'rozkręca się', 'buduje formę' na aktualny sezon wegetacyjny. 'Ciachając' ją w tym czasie, wywołalibyśmy choroby grzybiczne, osłabilibyśmy jej kondycję, a w konsekwencji, narazilibyśmy ją  na wypadnięcie. Najkorzystniejszy termin na przycinanie tych drzew, to czas pomiędzy czerwcem, a końcem września.
 Odmiany o liściach marmurkowych, wielobarwnych to wysokości docelowe rzędu od 1.5 do 5 metrów. To drzewo liściaste, może w naszym ogrodzie  'zapuścić korzenie' nawet na 500 lat. Tak imponujący wiek osiągną oczywiście rośliny, którym będą sprzyjały warunki glebowe i klimatyczne.
                                      Jeśli kupiliśmy egzemplarz dorastający do 1.5 - 2 metrów wysokości, wówczas możemy go także prowadzić w donicy, gdzie pojemnik z odpływem, kilkunastocentymetrowa warstwa drenaży, odpowiednie podłoże, stały średni poziom wilgotności. Rok roczne przycinanie, da efekt jeszcze większego zagęszczenia, ale i drobniejszych listków.
Po jesiennym spektaklu przebarwień, gdy liście opadną, należy je zgrabić, zebrać. Można je
wykorzystać jako materiał do kompostownika.

Nawet, gdy klony posadzone w średnio żyznym podłożu, warto je w sezonie zasilać. Najpraktyczniej, naturalnymi 'dokarmiaczami'.  Rozcieńczone gnojówki z wodą z żywokostu, czosnku, pokrzyw. Więcej gimnastyki wymaga wiosenne usuwanie ściółki i wierzchniej warstwy ziemi po to, aby wymienić ją na nową niewyjałowioną. Można również wokół okręgu korony wykopać kilka, kilkanaście niezbyt głębokich dołków i wypełnić je mieszanką kompostu i ziemi.

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn

Rysunek z książki Tadeusza Traczyka

'Rośliny lasu liściastego' 

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
(IX)

 

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
'Leopold'

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
'Leopold'

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
'Leopold'

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
'Leopold'

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
'Leopold' (XI)

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
'Leopold' (I)

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
`Brilliantissimum'

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
`Brilliantissimum'

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
`Brilliantissimum'

 

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
`Brilliantissimum'

 

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
(IV)

 

 

 

Cleome hassleriana - Kleome ciernista - Kattensnor

'Señorita Rosalita'®
(IV)

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn

 

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
(IX)

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
(IX)

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
(IX)

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
(IX)

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
(IX)

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
(IX)

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
(IX)

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
(IX)

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
(V)

 

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
(V)

 

 

 

 

Acer pseudoplatanus - Klon jawor - Gewone esdoorn
(V)

 

 

 

 

Przypisy:
Licencja: [CC-BY-SA 3.0 Deed]
https://en.wikipedia.org/wiki/Acer_pseudoplatanus
https://pl.wikipedia.org/wiki/Klon_jawor
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gewone_esdoorn

Tadeusz Traczyk, Rośliny lasu liściastego. Warszawa: Państwowe zakłady wydawnictw szkolnych, 1965.