Vademecum Interesting Plants: Leśny ogród. Rośliny owocujące.

Rośliny owocujące w leśnym ogrodzie, to świadome planowanie wydajnego ekosystemu. Naturalnie, zdrowo, smacznie i na swoim, (czyli bez kosztownych wędrówek po sklepach). Zwróćmy uwagę, co już tam rośnie i jakie kroki powinniśmy podjąć, aby w zgodzie z tym stanem

Leśny ogród

Rośliny owocujące

realizować nasz projekt i rozbudowywać go w kierunku roślin owocujących. Spis roślin owocujących w ogrodzie leśnym aktualnie liczy 26 gatunków i na bieżąco jest uzupełniany.

Największe nakłady pracy są na początku, potem z czasem coraz mniej wymagających działań roboczych, pozostaje 'doglądanie', niewielkie zabiegi pielęgnacyjne (zgodne z sezonowymi potrzebami roślin), uzupełnianie 'leśnej' przestrzeni w kolejne egzemplarze rośli i oczywiście

rok rocznie czas zbiorów owoców. Warto się przyłożyć, gdyż to właśnie te początkowe działania zadecydują w późniejszym czasie o sukcesie, bądź o porażce naszego projektu.Wyjaśnijmy coś, nie da się nic nie robić i mieć plony. Miejmy duże ambicje, jednak działajmy rozmyślnie krok po kroku, nabierajmy doświadczenia. Usunięcie z przestrzeni roślin chorych, prześwietlenie 'starych' owocujących, przekopanie i wypielenie miejsc, które chcemy przeznaczyć pod nowe zasadzenia - to podstawa. 'Samo wyrwanie chwastów nie sprawi, że zaczną tam wyrastać poziomki'. Dobór roślin ze względu na ich uwarunkowania - do miejsc cienistych, do podłoża o średnim, bądź wyższym stopniu wilgotności. Im większe urozmaicenie gatunków, tym lepsze 'podbijanie' jakości gleby (nie zachodzi proces wyjaławiania) oraz mnogość owadów, robaczków, wiewiórkowatych i ptaszyn, czyli bogaty ekosystem, a dla nas więcej roślinnego kolorytu i poczucie życia w zgodzie z naturą. Miejsce to powinno być kompatybilne, że świat roślin i zwierząt przenika się. Te pierwsze wykarmią, a drugie trawiąc owoce lasu, przenoszą nasiona, a później je wydalają w innych miejscach. Tym samym, las trwa i nieustannie rozwija się.

Actinidia arguta - Aktinidia ostrolistna - Mini-kiwi ( foto )

Przed posadzeniem każdej z roślin, pozyskujemy informacje, jakie warunki uprawy będą dla niej optymalnymi. Większość z nich toleruje cieniste miejscówki, ale niektóre z tej grupy, lubi np., wyższy stopień wilgotności podłoża, a jeszcze inna bardziej 'zbite'. W zupełności wystarczą naturalne techniki wzbogacania gleby - podsypywanie, czy obkopywanie roślin kompostem, przekompostowanym obornikiem, przekompostowane liście (za wyjątkiem dębowych), a także podlewanie ich w sezonie rozcieńczonymi z wodą gnojówkami (z żywokostu, z pokrzyw, z czosnku). Aby ziemia dobrze rodziła, wystarczy zapewnić jej odpowiednią ilość próchnicy - szczątków roślinnych. Dlaczego warto nawozić? Pamiętajmy, że pierwotne rośliny, już tam są dobrze zadomowione i pomiędzy sobą skomunikowane, zaś najmłodsi mieszkańcy 'startują', dlatego wymagają naszego wsparcia. Zasobniejsze podłoże, to obfitsze owocowe zbiory.

Rośliny owocujące w ogrodowym lesie, będą witalnie rozwijały się na różnych piętrach. Drzewa, podszyt (krzewy, piętro bylin i krzewinek) i 'na parterze' leśne runo. Lasy przydomowe, najczęściej w przeciwieństwie do mrocznych borów, czy lasów mieszanych, charakteryzują się tym, że dociera do najniższych pięter roślinności więcej dziennego światła. A do tego listni 'kumple' na wysokościach, przed zimą tracą liście. To sprawia, że niczym nieskrępowane dzienne światło dociera do podszytu i runa, dzięki czemu wiosną, latem i wczesną jesienią na każdy z pięter mogą być obfite zbiory owoców.

Amelanchier, Amelanchier lamarckii - Świdośliwa, Świdośliwka - Krentenboompje, Amerikaans krentenboompje ( foto )

Róbmy nasadzenia tak, aby rośliny owocujące nie musiały ze sobą konkurować o substancje odżywcze, czy o dzienne światło. Wybór miejscówki w ten sposób, aby nie było potrzeby przesadzać. To ma być wieloletnia, a nawet może wielopokoleniowa przestrzeń piękna i smaków. Jeśli chodzi o 'sztuczki', które pomogą większej ilości dziennego światła dotrzeć do owocujących roślin, to przykładem może służyć wrzecionowaty pokrój egzemplarza porzeczki. W praktyce oznacza to tyle, że pionowo prowadzona, z przyciętymi bocznymi pędami porzeczka, jest na tyle wzmocniona, że na pozostałych jest bardzo bogate kwitnienie i owocowanie. Owoce są bardziej doświetlone i na małej przestrzeni można zmieścić więcej odmian/egzemplarzy. Kto powiedział, że wszystkie owocujące drzewa mają być umiejscowione w głębi naszego leśnego ogrodu? Przecież część z drzew nektarodajnych - jabłonek, grusz, czereśni, czy wiśni - może być posadzona na jego obrzeżu. Wiosenne kwitnienie tych roślin, a później kolory owoców będą tą najbardziej wymarzoną wizytówką, zapowiedzią i 'bramą' do tajemniczego leśnego świata, który jest pełen smaków. Dobierajmy odmiany, które będą kontrastowały ze sobą barwą owoców, to kolejny z trików, który uatrakcyjni tę przestrzeń (na przykład, jabłonka 'Winter gold' o żółtych owocach, a w pobliżu 'Red jade' z przewieszającymi się pędami i niewielkimi czerwonawymi jabłuszkami, które wiszą aż do zimy, czyli funkcja zdobnicza i darmowa stołówka dla ptaszków).

Aronia melanocarpa - Aronia czarna - Zwarte appelbes ( foto )

Struktura leśna rządzi się swoimi prawami, jednak nie zapominajmy również o tym, że jesteśmy świadkami/uczestnikami zmian klimatycznych. 'Cieplejsze' zimy, więcej upalnych letnich dni, mniej deszczu, czyli w wielu miejscach zaburzenia równowagi hydrologicznej. Dlatego, młode sadzonki roślin nie powinniśmy pozostawiać samym sobie; gdy trzeba podlewajmy, obsypujmy przed nadejściem zimy kopczykami ziemi, a wiosną ściółkujmy. Wyższy poziom wilgotności podłoża i powietrza, na pewno 'podbije' leśny strumyk, czy niewielkie oczko wodne. Jeśli dopiero mamy w planach stworzenie takiej wodnej leśnej atrakcji, wskazane, abyśmy do tych działań zatrudnili fachowców. Nic kosztem pierwotnych roślinnych mieszkańców tej strefy, (bez 'przypadkowego' niszczenia części korzeniowych, bez kopania zbędnych dołów, bez powodowania osuwania się podłoża, bez niefachowego przycinania grubych konarów, gdzie te działania mogą doprowadzić, że drzewo zachoruje).

Rozsądny układ roślin, to ochrona przed palącym słońcem, suszą, przed erozją gleby i przed chorobami grzybicznymi , (zbytnie zagęszczenie prowadzi do tego, że owocujące drzewa

Cornus kousa - Dereń kousa - (Japanse Kornoelje) ( foto )

i krzewy zaczynają chorować). Gdzieś w oddali iglaki, które będą trzymały zimozieloną szatę i ochronią przed mroźnymi wiatrami; nad, albo w pobliżu drzewa liściaste, które przed zimą zrzucą liście; pod, albo na równi piętra niskich i najniższych, które familijnie tworzą pokrój i mieszkanka dla leśnej braci.

Jeśli chodzi o korzyści zdrowotne, smakowe, ekonomiczne - nie trzeba dodatkowo zachwalać takiej miejscówki jaką jest leśny ogród. Już nasi pradziadkowi, dziadkowie miewali takie zielone strefy (niewielkie sady, gdzie pod drzewami krzewy owocowe i niższe piętro krzewinek i ziół), bardzo sobie chwalono dobra, które stamtąd pochodziły. Owoce poszczególnych gatunków mogą dojrzewać od wczesnego lata do później jesieni. Większość z nich można jeść bezpośrednio po zerwaniu, (poza owocami jarzębiny); dodajmy niezliczone opcje rewolucji kuchennych i możliwość wielomiesięcznego przechowywania tych dóbr (suszenie, mrożenie, obróbka termiczna). Wynikiem których możemy pozyskać: soki, nalewki, powidła, marmolady, bazy do deserów i smoothie, dania owocowe, wywary, lecznicze mikstury. Owoce 'nie potraktowane chemią', zebrane osobiście, smaczne i zdrowe - czyli wiele powodów do radości. A gdy do tego dodamy wartość wizualną, jaką wnosi taka 'dzika' owocująca grupa roślin, to nie ma ani cienia wątpliwości, że to samo dobro. Jeśli więc posiadacie Państwo skrawek ziemi/ogrodu do zagospodarowania, planujecie; następnie zawijajcie rękawki i do działań, warto.