Borówka czarna, najbardziej znana pod zwyczajową nazwą (jagody), ze smacznymi owocami, które zawierają szereg właściwości leczniczych, (w tym te moczopędne, ściągające, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe i przeciwcukrzycowe). Kiedy jest najlepszy czas na ich zbiór? Kiedy można po nie wejść do lasu? Jakie dobro w sobie zawierają? Co można z nich przygotować? I, przede wszystkim, czy możemy je uprawiać we własnym przydomowym leśnym ogrodzie?
Vaccinium myrtillus - Borówka czarna, (jagody leśne) - Blauwe bosbes |
O ile jeszcze kilka lat temu, zbiór jagód rozpoczynał się w połowie lipca, tak teraz miesiąc wcześniej. Jest to wynikiem ocieplenia klimatu, a co za tym idzie, zmniejszenia stopnia wilgotności w glebie; krzewinki 'wchodzą na wyższe obroty', aby zdążyć zakwitnąć i wydać owoce wypełnione nasionami. Borówka czarna poszerza swe terytorium przez rozrastające się kłącze, albo drugą drogą przy pomocy leśnych zwierząt i ptaszków - połknięte przez nie smakowite owoce są szybko trawione, a zawarte w nich nasiona wydalane. Zwarty zasięg gatunku obejmuje całą północną i środkową Europę. Na naszych terenach
dzikusy te tworząc bardzo rozległe połacie rosną w: borach sosnowych, borach świerkowych, w borach mieszanych, na obrzeżach lasu, torfowiskach, na polanach leśnych. Ekspozycja w miejscu, gdzie prześwietlone światło dzienne. Południowa miejscówka, czy mroczne leśne kąty - to się dla jagód nie sprawdza. Krzewinki borówki czarnej są kwasolubne (kwaśne gleby, oligotroficzne z warstwą próchnicy surowej); gdy już się zadomowią, nie będzie dla nich problemem czasowa susza - choć wiadomo najlepiej, gdyby w glebie utrzymywany był stały umiarkowany poziom wilgotności. Co interesujące, u (jagód czarnych) '(...) jesienią następuje alokacja substancji odżywczych, które wycofywane są z organów nadziemnych do kłączy. Wówczas też, a także wiosną, najsilniej rosną kłącza. Korzenie wyrastająVaccinium myrtillus - Borówka czarna, (jagody leśne) - Blauwe bosbes |
z kłącza głównie późnym latem i jesienią, podczas gdy nowe pędy nadziemne rozwijają się późną wiosną i wczesnym latem (...)'.
Listki krótkoogonkowe, w sezonie zielone; późną jesienią przed opadnięciem ładnie przebarwiają się w czerwienie i pomarańcz. Pierwsze kwitnienie młodzików po trzech/pięciu latach. Kwitnienie drobnymi jasnymi kwiatuszkami wiosną; mogą być zapylane na dwa sposoby – przez owady oraz w wyniku samozapylenia. Intensywne kwitnienie następuje co dwa lata. Przy założeniu, że krzewinki dożywają do trzydziestu pięciu lat, znając jagodowe poletka, możemy liczyć na wiele sezonów z obfitymi zbiorami owoców.
Owoce (jagody czernicy) za młodu najpierw zielone, potem czerwone, ciemnieją w miarę dojrzewania. Dojrzałe są czarne z niebieskawym, woskowym nalotem. Jeśli chodzi o wielkość, nie osiągają więcej niż centymetr średnicy. Są wypełnione malutkimi brązowymi nasionkami. '(...) Szczególną cechą owoców tego gatunku jest wyjątkowo duża zawartość antocyjanów (największa wśród jagód borówek) (...)'. Niska kaloryczność wynoszącą 45 kalorii/ 100 gramów produktu. Owoc borówki czarnej zawiera 12,2 gramów węglowodanów, z czego 0,4 grama to sacharoza, a także stosunkowo duże ilości błonnika pokarmowego – 3,2/100 gramów. Ponadto stanowi dobre źródło witaminy C w diecie, gdyż
Vaccinium myrtillus - Borówka czarna, (jagody leśne) - Blauwe bosbes |
dostarcza 14,7 grama w 100 gramach. Nie dziwi więc, że przemysł farmaceutyczny czerpie z tego dobra pełnymi garściami. Poza wartością prozdrowotną, te owoce są po prostu smaczne. Jagody emanują zapachem lasu; ich kwaśnosłodki smak przypomina również jeżyny/maliny, przywołując na myśl przyjemne spacery po leśnych ścieżkach. (Borzyk) jedzony zaraz po zerwaniu z krzewinki (warto przed zjedzeniem opłukać wodą); przyniesiony do domu i wtedy sporo wyborów jak smakowicie go zagospodarować. Surowe owoce można dodawać do deserów, ciast (serników, tortów, drożdżówek, ucieranych placków) oraz do śniadań: omletów, placuszków, naleśników, płatków śniadaniowych, owsianek, jaglanek. Pyszne są z ich dodatkiem smoothies, koktajle, a także chłodniki i sałatki. Jagody jako barwnik spożywczy, albo domowym sposobem - zmiksowane i dodane do tortowej masy, nadadzą jej ciemny kolor. Jagodowy smak lata można również 'zamknąć w słoiku'. Jagody pasteryzowane, zasuszone.
Jedyną wadą owoców borówki czarnej jest to, że ich sok barwi wszystko na
bardzo intensywny kolor. Tę właściwość jagód wykorzystują winiarze do
barwienia trunków. Ręce ubrudzone jagodami można „myć” sokiem z cytryny,
albo wewnętrzną stroną łodyg rabarbaru (właściwości rozjaśniające).
Kwaskiem cytrynowym, albo odplamiaczem - wywabimy plamy z tkanin.
Regularne wizyty u dentysty związane również z higienizacją uzębienia
(odkamienianie, usuwanie osadów i niewielkich przebarwień) - profilaktyka i jedzenie jagód, to tylko krótki czas zmiany koloru jamy
ustnej.
Vaccinium myrtillus - Borówka czarna, (jagody leśne) - Blauwe bosbes |
Borówki czarne, znalazły szerokie zastosowanie w
kosmetyce do produkcji kosmetyków nawilżających i odżywiających skórę.
Preparaty zawierające wyciąg z jagód działają wzmacniająco, ściągająco,
wygładzają skórę, mają właściwości nawilżające, zmiękczające,
wzmacniające naczynia krwionośne.
Zbiory jagód w lesie wtedy, gdy nie ma zakazu wejścia do tej przestrzeni. Zakaz może wynikać z kilku powodów: * gdy drzewostany lub runo leśne zostały znacznie uszkodzone * gdy występuje duże zagrożenie pożarowe, (aby nie zaprószyć ognia) * gdy wykonywane są zabiegi gospodarcze związane z hodowlą, ochroną lasu lub pozyskaniem drewna (np. opryski preparatami chemicznymi).
Borówkę czarną zbieramy wyłącznie ręcznie! Używanie w tym celu jakichkolwiek urządzeń mechanicznych jest zabronione i zagrożone mandatem. 'Maszynki' niszczą krzewinki. Z poranionymi pędami roślina 'skupi się' na leczeniu ran, gdy te głębokie, jej pokrój stanie się karłowy i w następnych sezonach będzie znikome kwitnienie i owocowanie.
(Jagody czarne) w przydomowym ogrodzie leśnym. Po pierwsze, należy dysponować przestrzenią, w której panują optymalne warunki do uprawy tych roślin (jak wyżej już wymienione). Po drugie, w żadnym wypadku nie pobieramy młodych sadzonek w lesie/ze stanowisk dzikich. Niszczenie lasu, w tym konkretnym przypadku runa leśnego, w aspektach moralnym i prawnym, jest złe. Sadzonki z gołym korzeniem, albo uziemione w niewielkich pojemnikach, można zakupić w sklepach internetowych oraz w niektórych sklepach ogrodniczych/szkółkach. Po wysiewie nasion, pierwsze kwitnienie po kilku latach, także zdecydowanie wybór zakupu sadzonek. (Jagoda czernica) powinna mieć zapewnioną odpowiednią przestrzeń do poszerzania swego terytorium. Gdy chcemy czasowo zagospodarować niezarośnięty przy nich plac, wysiewajmy/sadźmy zioła, czy rośliny jednoroczne i to takie, które posiadają drobny system korzeniowy.
Vaccinium myrtillus - Borówka czarna, (jagody leśne) - Blauwe bosbes |
Vaccinium myrtillus - Borówka czarna, (jagody leśne) - Blauwe bosbes |
Vaccinium myrtillus - Borówka czarna, (jagody leśne) - Blauwe bosbes |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz