Vademecum Interesting Plants: Aronia melanocarpa - Aronia czarna

Aronia czarna, aronia czarno owocowa, śmiało można napisać, że to roślina 'orkiestra'. Jest miododajna; owoce nadają się do spożycia dla ludzi i dla innych zwierząt; ceniona w ziołolecznictwie oraz spełnia funkcję zdobniczą, gdy swymi energetycznymi pomarańczowymi przebarwieniami liści zdobi jesienny ogród. Do tego, przy jej uprawie nie nałożymy dużych nakładów pracy,

Black chokeberry.eng

Aronia melanocarpa - Aronia czarna - Zwarte appelbes

(jednak nie jest bezobsługowa). Na kontynencie europejskim od początku XIX wieku, jako 'uciekinier' z prywatnej kolekcji zdziczał, w kolejnych stuleciach ponownie 'udomowiony' jako roślina owocująca. Współcześnie, aronia czarna jest prowadzona na dużą skalę na plantacjach, albo w jedną, czy w kilka sztuk w prywatnych ogrodach (w tym w ogrodach leśnych). Większe i średnie ogrodowe przestrzenie,

bo choć na rynku jest dostępnych kilkanaście odmian, to ta o najmniejszych 'gabarytach' rozrasta się na dwa metry szerokości/wysokości. Bardziej rozłożyste to przy docelowych rozmiarach pomiędzy dwa i pół, a trzy i pół metra. Liście są sezonowe, naprzeciwległe w ciemnej zieleni, jesienią przebarwiają się na kolory pomarańczowy i czerwony. Kwitnienie ma miejsce na przełomie maja i czerwca; na baldachogrono składa się do trzydziestu pojedynczych drobnych jasnych kwiatuszków. Mamy do czynienia z rośliną miododajną. Na miejsce przekwitających ozdób, zawiązują się niewielkie owoce. Z początku zielone, nabierają czerwieni, a dojrzałe w głębokim granacie, bądź w czerni. Jagody aronii czarnej spożywane na świeżo są cierpkie i gorzkie, dlatego poddaje się je obróbce termicznej. W kuchennych rewolucjach będą to: soki, dżemy, powidła, galaretki, marmolady oraz soki. Jagody te są niskokaloryczne i bardzo bardzo zdrowe. Witaminy C, E, K, kwas foliowy, błonnik pokarmowy, polifenole. Jeśli chodzi o składniki mineralne: cynk, magnez, mangan, potas, sód, wapno, żelazo. Spożywanie aronii w formie suplementu diety przyczynia się do poprawy profilu lipidowego krwi. Dlatego, roślina ta jest bardzo doceniana w ziołolecznictwie

Aronia melanocarpa - Aronia czarna - Zwarte appelbes

(V)

i w medycynie. Surowcem zielarskim są świeże, bądź suszone owoce. Spożywanie tych jagód, przyczynia się: do obniżenia skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi; zostaje obniżony cholesterol, obniża stężenie glukozy, wspomaga odchudzanie, działa przeciwbakteryjnie,

Starsze krzewy są wysoce mrozoodporne, dość dobrze będą owocowały nawet na glebach słabszych klas (przy dodatkowym nawożeniu). Rośliny te zniosą czasowe susze, jednak chodzi nam przecież o bogaty zbiór owoców, więc warto latem i w czasie bezmroźnych zimowych dni, je podlewać. Latem dostarczamy wodę raną, albo pod wieczór; zimą w bezmroźny dzień w godzinach południowych. Optymalne warunki uprawy, to jasna ekspozycja (nie dla wystawy południowej), próchniczne podłoże o stałym średnim stopniu wilgotności. Może być też cienisty zakątek (ogród leśny), jednak liczmy się z tym, że owocowanie tam nie będzie tak obfite jak w dobrze doświetlonej miejscówce. Bardzo dobrze zda egzamin ściółka. Krzewy nie będą zachwaszczone, zmniejszona także zostanie transpiracja wody.

Gleby słabsze w sezonie dwukrotnie nawozimy nawozami dedykowanymi krzewom owocującym. Jeśli zasilamy krzewy jesienią, zwróćmy uwagę na to, aby w mieszance nie było azotu; .

Aronia melanocarpa - Aronia czarna - Zwarte appelbes

(V)

rośliny powinny przygotowywać się do nadejścia trudnych pogodowych uwarunkowań, a nie wchodzić na wysokie obroty. Prowadząc ekologiczną przestrzeń, korzystamy z naturalnych metod nawożenia, (obkopujemy wiosną, bądź latem krzewy kompostem; podlewając inne rośliny i je nawóźmy rozcieńczonymi z wodą gnojówkami z pokrzyw, żywokostu, czy z czosnku).

Jeszcze jeden zabieg, który pozwoli prowadzić witalnie rosnąc i obficie owocować aronii, to przycinanie. Krzew zaowocuje po raz pierwszy dopiero po trzech latach uprawy, dlatego przez pierwsze dwa skracamy pędy o 1/3, aby pokrój się wzbogacił. Następnie, co trzy, cztery lata skracamy wszystkie pędy o 1/3 ich długości po to, aby roślina się szybko nie zestarzała. Dzięki temu zabiegowi, nie tylko pędy pędy będą uginały się pod ciężarem owoców, co nie będziemy musieli przeprowadzać cięcia odmładzającego (usuwanie zgrubiałych mało okwieconych najstarszych pędów). Po prostu krzew będzie w witalnej formie. Oczywiście, jeśli w ciągu roku zauważymy pęd przemarznięty, przesuszony, czy ocierający inne - usuwamy. Roślina ta charakteryzuje się wysoką mrozoodpornością (młode sadzonki warto w pierwszych sezonie przed zimą 'opatulić'), więc jeśli będzie wiele chorych/zniszczonych pędów do usunięcia, spowodowane to będzie niewłaściwą uprawą (podłoże o zbyt niskim/zbyt wysokim stopniu wilgotności; zbyt duża/mała ekspozycja na dzienne światło).