poniedziałek, 25 czerwca 2018

Fraxinus excelsior - Jesion wyniosły - Es

                                       Jesion wyniosły, rodzime drzewo liściaste. Dorosły egzemplarz ma  pomiędzy 35, a 45 metrami wysokości (u gatunku). Jego korona jest owalna, bogactwo liście, które na jesieni dekoracyjnie się przebarwiają na słoneczny kolor, (chyba, że wcześniej nadejdą przymrozki i liście opadną zielone). Takie rozmiary nadają się do nasadzeń w dużych ogrodach, przy drogach oraz w kompleksach parkowych.


                                                    European ash.eng

Fraxinus excelsior - Jesion wyniosły - Es

Na szczęście, na rynku ogrodniczym, mamy możliwość zakupu odmian, które nie osiągają tak imponujących rozmiarów. Różnią się one pokrojem, wysokością docelową - mając niewielki ogródek, także można znaleźć pośród nich coś dla siebie. Oto kilka przykładów:

*  Jesion wyniosły 'Crispa', odmiana karłowa, dorosły egzemplarz po 10 latach nie ma więcej niż 1.5 metra wysokości. Listki w kolorze głębokiej zieleni tworzą owalną, luźną koronę.
* Jesion wyniosły 'Pendula', nazwa zobowiązuje, więc wiadomo już, że po krótkim okresie młode gałązki zaczynają się romantycznie przewieszać. Dorosły egzemplarz osiąga mniej więcej do 10 metrów wysokości. Jeśli chcemy w swoim ogrodzie 'naturalny daszek', nic prostszego jak wybrać tę odmianę.
* Jesion wyniosły 'Nana', do nasadzeń jako soliter i w grupach (wzdłuż drogi, ogrodzenia). Elegancka kulista korona z głęboko zielonych listków. Wysokość docelowa, około 3.5 metra.
* Jesion wyniosły  'Heterophylla Pendula', parasolowaty pokrój, pojedyncze wyraźnie ząbkowane liście, zwieszające się pędy.
* Jesion wyniosły 'Jaspidea', odmiana, która charakteryzuje się pośród innych jasnymi, czasami wręcz pomarańczowymi pędami. Stanowią one wyrazisty kontrast dla czarnych pąków. Osiąga większe rozmiary, ponad 20 metrów wysokości.
* Jesion wyniosły 'Aurea', bardzo ozdobna odmiana w jesiennej przebarwiającej się na wyraziście złoto żółtej szacie. Żółte ma także młode pędy (wiadomo, wyraziściej odznaczają się na nich czarne kwietne pączki). 


Fraxinus excelsior - Jesion wyniosły - Es

                                  U młodego drzewa, u gatunku, jest na początku wytwarzany korzeń palowy i gładka, popielato szara kora. W tracie dojrzewania, u drzewa zaczynają rozwijać się korzenie boczne, a ten główny zamierać. Kora zaś staje się ciemnobrązowe, chropowata z bruzdami.
 Liść ząbkowany, z wierzchy zielony, od spodu szarawo zielony. Wiosną pojawiają się na zeszłorocznych pędach wiechowate kwiatostany. Charakterystyczna cecha, po której rozpoznamy, że mamy do czynienia z jesionem, to właśnie czarne pączki kwietne na jeszcze nagich pędach. Po przekwitnięciu niepozornych ozdób, rozwijają się do jesieni spłaszczone orzeszki, które dojrzewając zmieniają kolor z zielonego, przez żółty do brązowego. Tych dekoracyjnych pęczków, możemy doczekać, mniej więcej po 25, a czasami i 35 latach uprawy.
                                   Ekspozycja tego gatunku jesionu, to tak zwany 'jasny cień'. W bardziej zacienionych ogrodowych zakątkach, także sobie będzie nieźle radził.. Podłoże średnio żyzne o odczynie pH delikatnie zakwaszonym. Stała umiarkowana wilgotność gleby.
Dobrze, 'od małego' znosi cięcie formujące. Mając konkretny plan, na niewielkie drzewko w ogrodzie, powinniśmy pierwsze strzyżenie fryzurki przeprowadzić rozsądnie. Pozostawiamy w miarę symetryczny rozkład pędów, te usuwane nie liczymy w dziesiątkach, a w kilku sztukach. Usuwamy pędy rosnące blisko siebie, wrastające do środka, krzyżujące się ze sobą. Pęd główny, tak zwany przewodnik, pozostawmy;  dopiero po kilku latach, gdy będzie się rozgałęział, możemy te nowe pędy zrobić 'ciach'.  Na cięcie formujące najbardziej wskazany czas to od połowy września do końca marca. Oczywiście, rozsądniej jest nie narażać drzewka na rany i przemarznięcie w mrozy, więc tnijmy jesienią.
                                Drewno jesionowe jest zmiennie wybarwione; oliwkowe, jasno żółte, jasno brązowe. W przekroju poprzecznym, wyraźnie widoczne słoje przyrostów rocznych.
Jesion, to doceniany surowiec w przemyśle meblarskim, stoczniowym. Jest tak dlatego, że drewno  charakteryzuje się odpowiednią twardością, gęstością i wagą, do tego dość szybko schnie.



Fraxinus excelsior - Jesion wyniosły - Es







Fraxinus excelsior - Jesion wyniosły - Es








Fraxinus excelsior - Jesion wyniosły - Es








Fraxinus excelsior - Jesion wyniosły - Es



Fraxinus ornus - Jesion mannowy - Pluim-es ( foto )


Przypisy:
Licencja: [CC-BY-SA 3.0 Deed]
https://en.wikipedia.org/wiki/Fraxinus_excelsior
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jesion_wynios%C5%82y
https://nl.wikipedia.org/wiki/Es_(plant)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz