środa, 4 grudnia 2019

Monarda citriodora - Pysznogłówka cytrynowa - Citroenbergamot

                                           Pysznogłówka cytrynowa, macierzyste tereny tej rośliny to kontynent Ameryki Północnej. Ze względu na wysoką dekoracyjność, użyteczność w kuchennych rewolucjach i nietrudną  uprawę - rozgościła się na wielu kontynentach w przydomowych ogrodach w różnokolorowych odsłonach (biel, róż, purpura, niebieski). To, co wyróżnia ten gatunek spośród
                                                            Lemon beebalm.eng
Monarda citriodora - Pysznogłówka cytrynowa - Citroenbergamot

pozostałych z rodzaju monarda, to to, że przy delikatnym potarciu listków, płatków kwiatów, poczujemy wyraźny cytrynowy zapach. Wszystkie gatunki wydzielają przyjemną delikatną woń,(wabik dla skrzydlatych przyjaciół), ale właśnie tutaj jest najwięcej cytrynowych aromatycznych doświadczeń, także smakowych. Tak właśnie, ta bylina (w zależności od odmiany osiągająca od 70 do 120 centymetrów), świetnie sprawdzi się pełen świeżości i urody smakołyk. Jeśli mamy zamiar
używać części nadziemnych tego gatunku pysznogłówki do sałatek, robienia naparów herbacianych, mikstur wspomagających leczenie przeziębień - nie nawoźmy rośliny nawozem do kwiatów kwitnących, a takim przeznaczonym do warzyw, albo używajmy naturalnych rozwiązań, przekopujmy krowiakiem, czy nawoźmy rozcieńczoną z wodą gnojówką (z pokrzyw,z żywokostu, czy ze skrzypu polnego).
Wysiew bezpośrednio do gruntu, gdy minie zagrożenie powrotu wiosennych przymrozków (kwietne ozdoby, będą dopiero w następnym sezonie wegetacyjnym). Albo wysiewamy do donic. W obu przypadkach, nie przysypujemy nasionek ziemią. Wschody przy temperaturze zawsze powyżej 16°C, nastąpią mniej więcej po dwóch tygodniach.
Sadząc zakupione sadzonki, albo te pobrane z wiosennego podziału (z wysiewu nasion są słabsze wyniki), warto wybrać miejsce  w  delikatnym półcieniu, roślina tam sobie doskonale  doskonale poradzi. Równie dobrze może to być miejsce bardziej słoneczne, jednak tam, gdzie latem w godzinach największych operacji promieni słonecznych, delikatne zacienienie, będziemy cieszyli się kwitnieniem kilkanaście dni dłużej (i witalniej prezentującym się krzaczastym pokrojem).


Monarda citriodora - Pysznogłówka cytrynowa - Citroenbergamot

                               Ziemia próchniczna, zasobna, o odczynie pH neutralnym, bądź delikatnie zakwaszonym. Sadzonka od sadzonki w odległości  około 50 centymetrów. Średnia stała wilgotność podłoża. Korzystnym rozwiązaniem jest nasadzanie w bliskiej odległości od oczka wodnego. Bylina ta przetrzyma także w ziemi, która jest bardziej piaszczysta i suchsza, ale warunkiem jest przy dobrym drenażu i przy częstszym nawożeniu i podlewaniu, (a i tak zdarzyć się może, że kwitnienie nie zawsze będzie w takim miejscu zachwycać). Na suchym stanowisku, egzemplarze będą atakowane przez mączniaka. (Profilaktyczny oprysk:woda, z kilkoma kroplami płynu do naczyń).
W bezśnieżne zimy, gdy dni bez temperatur na minusie, w godzinach południowych również przespacerujmy się do pysznogłówki z konewką.Woda zawsze powinna być w temperaturze zbliżonej do tej, jaka panuje w otoczeniu rośliny.
Nawożenie rozpoczynamy z początkiem okresu wegetacyjnego. Co dwa, trzy tygodnie nawozem granulowanym do ogrodowych roślin kwitnących i tak do końca sierpnia. Jesienią, gdy nadziemna część rośliny obumiera, można jej okolicę przekopać przekompostowanym krowiakiem (kompostem, humusem); można to także zrobić z początkiem wiosny. Nie zapominamy o podlewaniu w czasie suszy, nie bezpośrednio po kwiatach, czy liściach (aby się nie wdały choroby grzybiczne). Zabieg wykonujemy z rana, albo pod wieczór. Jeśli kępa będzie miała za sucho, może być nawet tak, że roślina zastopuje całkowicie rozkwitnięcie kolejnych pąków.
                                        Pysznogłówkę cytrynową, możemy także uprawiać w pojemnikach na balkonie, tarasie. Pamiętajmy jednak o tym, że rozrastające się regularnie kłącza potrzebują odpowiedniej przestrzeni. Donica powinna być z odpływem, odpowiednio dostosowana do tego, aby roślina bezpiecznie w niej przetrwała w zimowe miesiące. Czy to jeśli chodzi o pysznogłówki sadzone bezpośrednio w gruncie, czy te w donicach, średnio co dwa lata należy zadbać o to, aby umożliwić im zdrowy rozrost. Rozdzielamy kłącza, a jeśli chodzi o pojemnik, albo przesadzamy całą

Monarda citriodora - Pysznogłówka cytrynowa - Citroenbergamot

bryłą w większą skrzynię, albo przy podziale pozyskując nowe egzemplarz, lokujemy je w kilka miejsc, w kilka pojemników.
                                 Roślina miododajna, więc jej delikatny, ładny zapach i obietnica smakołyków, ściągną do ogrodu poza pszczołami i innych skrzydlatych przyjaciół, którzy zapewne zatrzymają się na dłuższą chwilę i przy innych naszych ogrodowych pięknościach, aby je zapylić.
Zapach kwiatów i liści, nie jest tylko wabikiem dla tych smakoszy i  dla nas ludzi, to także  zmysłowe, przyjemne doświadczanie, wówczas, gdy przebywamy w pobliżu tej rośliny.
                             W sezonie, regularnie usuwajmy przekwitające kwiatostany. Wyższe odmiany możemy wesprzeć, montując bylinowe podpory (jeśli grupa wyeksponowana na otwartej przestrzeni). Z początkiem września skracamy roślinę o 1/2, reszta niech czerpie energię słoneczną, aby zasilić kłącze, które w następnym sezonie wegetacyjnym , będzie podstawą do rozkwitu nowych pełnych koloru i zapachu ozdób. Roślina zamiera. Wiosną uprzątnijmy jej otoczenie ze starych, zbędnych już części.
                                     Bylina ta, bardzo elegancko wygląda samodzielnie wyeksponowana w niewielkiej grupie. Można też wziąć pod uwagę wkomponowanie jej w bylinową piętrową rabatę, tutaj jednak zadbajmy, aby kłącza pysznogłówki nie były zbyt ekspansywne i nie zdominowały pozostałych roślin.
Na pewno z tą kwietną ozdobą, w naszym ogrodzie będzie barwniej i jeszcze bardziej elegancko. Kwiatostany nadają się również do bukietowych kompozycji. A w zimowe wieczory, dodanie kilku zasuszonych listków monardy do herbatki, przywoła na powrót letnią ogrodową atmosferę przepełnioną subtelnym cytrynowym zapachem.

Monarda citriodora - Pysznogłówka cytrynowa - Citroenbergamot



  Monarda - Pysznogłówka (gatunki) - Bergamotkruid (soorten) ( foto )


Przypisy:
Licencja: [CC-BY-SA 3.0 Deed]
https://en.wikipedia.org/wiki/Monarda_citriodora

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz