piątek, 15 listopada 2019

Curcuma (soorten) - Ostryż, Kurkuma (gatunki)

                                      Ostryż, kurkuma, szafranica, żółcień - rodzaj, który liczy ponad 90 gatunków. Dziś tutaj, o jednym w temacie funkcji zdobniczych i o drugim wykorzystywanym w celach prozdrowotnych w kuchennych rewolucjach.

                                                            Siam tulip.eng
Curcuma alismatifolia - Ostryż żabieńcolistny, (Kurkuma wąskolistna) - Siamese tulp
'Splash'

                                   Ostryż żabieńcolistny, to nie tak często spotykana roślina doniczkowa. A szkoda, ponieważ jego strojne odsłony, to prawdziwa gratka dla każdego miłośnika kwietnych pięknotek. O ile, faktyczne kwiaty są niewielkie i nie stanowią dużej wartości ozdobnej, to górne liście występujące w ich pobliżu (przykwiatki) fantastycznie się wybarwiają. Ten pełen kolorytu proces trwa ponad trzy miesiące. Rozpocząć się może w któryś w letnich miesięcy, zdecyduje o tym
moment, który wybierzemy na to, aby kłącza ponownie wsadzić do podłoża. Tak właśnie, z kurkumą wąskolistną jest tyle samo zachodu, co z gloriozą, albo z gloksynią. Pod koniec lata, po zakończeniu kwitnienia, (poznamy to po blaknących, tracących witalność przylistkach), roślina zaczyna wchodzić w stan spoczynku. Wówczas, nie stopujemy podlewania, choć wyraźnie z każdym tygodniem je ograniczamy, (tak przez 4 do 6 tygodni). Dajemy czas liściom na czerpanie energii i wyposażanie bryły korzeniowej w potrzebne na  przyszły sezon substancje odżywcze i w minerały. Zdezynfekowanym narzędziem oddzielmy zasychające pozostałości po liściach  od kłącza; również podzielmy i je (będą młode na kolejne egzemplarze). Przygotowane do zimowego snu, postawmy w pudełku wypełnionym trocinami, albo lekko wilgotnym torfem  do pomieszczenia, gdzie przez około cztery i pół miesiąca będzie w temperaturze 10 do 15°C. Nie podlewamy. Nie ustawiamy pojemnika na zimnej posadzce. Skóra, która pokrywa kłącza, dostatecznie będzie chroniła je przed wyschnięciem.
                               Pod koniec marca, lokujemy te części w przepuszczalnym podłożu, którego temperatura powinna być zbliżona do tej, jaką posiadają korzenie. Donica z odpływem, na której spodzie do pięciu centymetrów kamyków (żwirku, keramzytu). Przez pierwsze trzy miesiące wzrost, dorosłe egzemplarze osiągają pomiędzy 45, a 60 centymetrów wysokości, gdzie kolejne miesiące 1/3 będą zajmowały przykwiatki (odmiany z białymi, różowymi, czerwonymi, bądź z fioletowymi).
Podlewamy metodą 'na palca'. Sucha wierzchnia warstwa, dostawa wody (miękka, odstała 24h). 
W czasie wzrostu, niewskazane temperatury poniżej 15°C. Ekspozycja, w tak zwanym 'jasnym cieniu', czyli światło dzienne rozproszone. Zasilamy od połowy kwietnia do połowy sierpnia nawozem wieloskładnikowym przeznaczonym do roślin doniczkowych kwitnących.

                                                               Turmeric.eng
Curcuma longa -  Ostryż długi, (Kurkuma d.) - Kurkuma.nl

                                     Ostryż długi, nazywany także ostryżem Zohary, kurkumą długą, ostryżem indyjskim, kurkumą, szafranem indyjskim. Rośnie dziko w Indiach, jest uprawiany w wielu krajach o klimacie tropikalnym. Względem tego gatunku, w temacie jego wartości użytkowej, interesuje nas kłącze. Może być jajowate, podłużnie jajowate, gruszkowate lub cylindryczne, często krótko rozgałęzione. Długość do 6 cm, szerokość do 15 mm. Kłącze główne wykazuje blizny po bocznych rozgałęzieniach. Powierzchnia jest punktowana i brunatnawo żółta, żółta lub brunatnawo szara, delikatnie prążkowana. Te części są z wielkim powodzeniem wykorzystywane ziołolecznictwie i, w już wspomnianych, kuchennych rewolucjach. Najbardziej znana kurkuma, to ta przyprawowa. Czyli kłącze starte, wysuszone i użytkowane do podkreślenia smaku, czy koloru dań (zupy, ryż, makarony).                  
                                Powinniśmy jednak, mając taką możliwość zakupu, korzystać z niesproszkowanego kłącza. Te 'żółte paluszki' posiadają działanie przeciwzapalne, a jej pochodnej – desmetylokurkuminie – działanie antyoksydacyjne. W krajach azjatyckich uważa się, że długotrwałe przyjmowanie kurkumy zmniejsza zachorowalność na nowotwory, szczególnie przewodu pokarmowego oraz znacząco wpływa na regenerację i prawidłowe działanie śródbłonka.
Nie wyleczymy kurkumą istniejącego już nowotworu, nie zarzucajmy leczenia, które zalecili nam lekarze (!) Po prostu wprowadzamy ją jako jeden z pożądanych składników do długofalowej przyjaznej naszemu organizmowi diety. Czy to na surowo do zielonych koktajlów, do sałatek, do surówek, czy też gotowana wespół zespół z warzywami w zupie, w sosach. Jedzmy smacznie i zdrowo.
                              Na pewno, przy oczyszczaniu  kurkumy ze skórki, przydadzą się rękawiczki. Niezwykle trudno jest usunąć barwnik z ubrań. (Jak komuś się to udało, proszę dać znać jak dokonać tego 'dzieła').  Warto przed obieraniem, tarciem namoczyć nóż, tarkę  w wodzie, kurkumina nie wchodzi tutaj w reakcję, więc na narzędziach  nie będzie śladów po barwniku.
                              Dawniej, z oczywistych powodów, gatunek ten był wykorzystywany przy farbowaniu materiałów. Współcześnie, co interesujące, kłącze używane do barwienia szminek do ust, podkładów pod makijaż i płukanek do włosów. Olejek kurkumowy bywa stosowany do wyrobu perfum o typie orientalnym.


Curcuma longa -  Ostryż długi, (Kurkuma d.) - Kurkuma




Curcuma longa -  Ostryż długi, (Kurkuma d.) - Kurkuma
(starta) jako jeden ze składników do zielonego koktajlu




Curcuma alismatifolia - Ostryż żabieńcolistny, (Kurkuma wąskolistna) - Siamese tulp
'Splash'




Curcuma longa -  Ostryż długi, (Kurkuma d.) - Kurkuma




 
 
Curcuma alismatifolia - Ostryż żabieńcolistny, (Kurkuma wąskolistna) - Siamese tulp
'Splash'


 
 
 
 
Przypisy:
Licencja: [CC-BY-SA 3.0 Deed]
https://nl.wikipedia.org/wiki/Curcuma_(geslacht)
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ostry%C5%BC
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ostry%C5%BC_d%C5%82ugi
https://nl.wikipedia.org/wiki/Curcuma_longa
https://en.wikipedia.org/wiki/Turmeric
https://en.wikipedia.org/wiki/Curcuma_alismatifolia
https://www.vip-colors.com/2019/06/gloriosa-glorioza-klimlelie.html
https://www.vip-colors.com/2017/04/gloxinia-speciosa-syningia-ogrodowa.html