Kasztan jadalny, w naturalnym środowisku osiąga od 15 do 30 metrów wysokości w zależności od podgatunku. Kora jest szaro-brązowa z delikatnie widocznymi rowkami. Zielone liście są podłużne, lekko szorstkie i ząbkowane. U dorosłej rośliny, liść ma długość około 25 centymetrów. Młode listki są delikatnie omszone.
Sweet chestnut.eng
To drzewo liściaste pochodzi z basenów mórz Śródziemnego i Czarnego oraz z terenów znajdujących się u podnóża Alp. Do Europy Zachodniej, przywieźli je ze sobą, dokonujący ekspansji nowych ziem, Rzymianie. Zrozumiałe z jakiego powodu to zrobili ( bynajmniej nie ze względu na drewno, czy walory dekoracyjne),po prostu, tęsknili za smakiem rodzimego przysmaku, za kasztanami ( apetyt Rzymian na podbijanie kolejnych państw, nie malał przez wiele lat, więc tęsknota za przysmakiem, wydaje się w tym konkretnym przypadku, uzasadniona). Kasztan jadalny kwitnie od połowy maja do lipca. Kwiatostany rosną pionowo w kątach liści i mają delikatnie żółtawy kolor. Roślinę tę cechuje jednopienność. Żeńskie kwiaty są umieszczone u podstawy rośliny, zwykle w grupach po trzy. Natomiast męskie kotki, są wyższe od żeńskich i ich kwiatostan osiąga około 30 centymetrów wysokości.
Owocami tego drzewa są orzechy, zwane powszechnie kasztanami lub maronami. Gdy dojrzewają, ich okrywowa warstwa zmienia kolor z zielonego na lekko brązową. I wyraźnie widać, że jest wyposażona w ostre kolce. Te przysmaki są doceniane przez wielu i nie są to tylko leśne, czy parkowe zwierzęta. Na widok tego owocu, cieknie ślinka także wielu z nas.
Już w połowie października w warzywniakach można trafić na kasztany. Po przyniesieniu do domu, należy je opłukać, osuszyć i ponacinać (na krzyż, najlepiej użyć do tych działań noża do krojenia chleba).
Castanea sativa - Kasztan jadalny - Tamme kastanje |
Owocami tego drzewa są orzechy, zwane powszechnie kasztanami lub maronami. Gdy dojrzewają, ich okrywowa warstwa zmienia kolor z zielonego na lekko brązową. I wyraźnie widać, że jest wyposażona w ostre kolce. Te przysmaki są doceniane przez wielu i nie są to tylko leśne, czy parkowe zwierzęta. Na widok tego owocu, cieknie ślinka także wielu z nas.
Już w połowie października w warzywniakach można trafić na kasztany. Po przyniesieniu do domu, należy je opłukać, osuszyć i ponacinać (na krzyż, najlepiej użyć do tych działań noża do krojenia chleba).
Wstawiamy do nagrzanego do 180°C piekarnika na około 30 minut, (warto również wstawić tam w niewielkim żaroodpornym naczyniu wodę, wówczas jadalne części kasztanów nie będą suche). Po upieczeniu, z lekko ostudzonych bez trudu ściąga się wierzchnią skórkę i można zabrać się za ich smakowanie.
Nasionka bez bielmowe. Głównymi, można by rzec dystrybutorami, są zwierzęta. Wiewiórka przeniesie,a potem, gdy okaże się, że ma wystarczające zapasy, pozostawi; ptak upuści w locie. Te kasztany, które pozostają pod szeroką koroną macierzystego drzewa, nie mają praktycznie żadnej szansy na przetrwanie. Ulegając powolnemu rozkładowi, wspomagają swoją rodzicielkę w dostarczeniu substancji odżywczych. Nic się nie marnuje.
Dobra kasztana jadalnego w owocach, to błonnik, witaminy C, B1, B, B6, kwas linolowy, zdrowe kwasy tłuszczowe. Jednym zdaniem, jedzenie ich, to samo zdrowie. Pomagają w szybszej przemianie materii, korzystnie wpływają na spadek złego cholesterolu, pomagają usunąć z organizmu część metali ciężkich, pobudzają także układ krwionośny poprzez wpływ na większe jego udrożnienie. I oczywiście, zajadanie się tymi pysznymi smakołykami, ma korzystny wpływ na nasz nastrój i stanowi porządny zastrzyk energii.
Kasztan jadalny, to również pożądany rarytas w przemyśle cukierniczym (przetworzony jako dodatek do ciast, słodyczy). W ziołolecznictwie/w farmacji wykorzystywane są również inne części kasztana jadalnego. Kwiaty, liście i nasiona zawierają flawonoidy, garbniki, cukry, witaminę C oraz związki kumarynowe.
Nasionka bez bielmowe. Głównymi, można by rzec dystrybutorami, są zwierzęta. Wiewiórka przeniesie,a potem, gdy okaże się, że ma wystarczające zapasy, pozostawi; ptak upuści w locie. Te kasztany, które pozostają pod szeroką koroną macierzystego drzewa, nie mają praktycznie żadnej szansy na przetrwanie. Ulegając powolnemu rozkładowi, wspomagają swoją rodzicielkę w dostarczeniu substancji odżywczych. Nic się nie marnuje.
Dobra kasztana jadalnego w owocach, to błonnik, witaminy C, B1, B, B6, kwas linolowy, zdrowe kwasy tłuszczowe. Jednym zdaniem, jedzenie ich, to samo zdrowie. Pomagają w szybszej przemianie materii, korzystnie wpływają na spadek złego cholesterolu, pomagają usunąć z organizmu część metali ciężkich, pobudzają także układ krwionośny poprzez wpływ na większe jego udrożnienie. I oczywiście, zajadanie się tymi pysznymi smakołykami, ma korzystny wpływ na nasz nastrój i stanowi porządny zastrzyk energii.
Kasztan jadalny, to również pożądany rarytas w przemyśle cukierniczym (przetworzony jako dodatek do ciast, słodyczy). W ziołolecznictwie/w farmacji wykorzystywane są również inne części kasztana jadalnego. Kwiaty, liście i nasiona zawierają flawonoidy, garbniki, cukry, witaminę C oraz związki kumarynowe.
Jeśli się decydujemy zaprosić do naszej przestrzeni to drzewo, możemy przez pierwszych kilka lat doglądać je we własnym domu. Kasztan jadalny, jako młoda sadzonka potrzebuje troskliwej opieki, gdy na zewnątrz jesienne deszcze, sroga zima na minusie, czy lodowaty wiatr. Ale i zimno jest potrzebne. Po kolei.
Castanea sativa - Kasztan jadalny - Tamme kastanje |
Możemy rozpocząć przygodę z tym gatunkiem kasztana od nasionek. Istotne,abyśmy nie sadzili, gdy są mokre, duże prawdopodobieństwo, że zgniją, nie wzejdą, a jeśli nawet, to będzie to słaba sadzonka
Nie obędzie się tutaj bez procesu stratyfikacji, jeśli nabyliśmy nasiona z miejsca, gdzie mroźne zimy. Jeśli nie, wysadzamy bezpośrednio do podłoża lub do donicy, przez zimę przetrzymujemy (w pomieszczeniu, to z dostępem do dziennego światła, w temperaturze 5 do 10°C). Po kilku miesiącach możemy się cieszyć z młodych sadzonek. Wskazane miejsce słoneczne lub pół cieniste. Jeśli latem wystawiana sadzonka na zewnątrz, to w miejscu osłoniętym od wiatru.
Nie przesadzajmy z eksperymentowaniem w wysokich temperaturach minusowych. Są oczywiście odmiany mrozoodporne, ale większość nasion pochodzi z krajów o cieplejszym klimacie niż ten, który jest w Polsce. Warto więc przez zimę przetrzymać kasztana pod zadaszeniem. Latem, spokojnie możemy go wystawić na letnisko. Przesadzajmy, stosownie do wzrostu, ta roślina ma korzeń palowy, więc zapewnijmy jej odpowiednie warunki rozwoju, wtedy wiosną zakwitnie, a jesienią obdaruje nas smacznymi owocami.
Kasztan jadalny ma stosunkowo długą żywotność ( w porównaniu z naszą ludzką). Może obdzielać swoimi smacznymi kasztanami 400 - 500 lat. Warto więc, dobrze się zastanowić, gdzie go przesadzimy na miejsce stałe ( z wielkiej donicy). Zróbmy to na wiosnę, wtedy damy roślinie więcej czasu na aklimatyzację. Także w kolejnej, wczesnej wiośnie, gałązki, które nie zawiązały pąków i te połamane, usuńmy. Pierwszej późnej jesieni, szczelniej kopczykiem ziemi okryjmy miejsce wokół pnia. A i ten możemy obwinąć włókniną.
Castanea sativa - Kasztan jadalny - Tamme kastanje |
Castanea sativa - Kasztan jadalny - Tamme kastanje |
Castanea sativa - Kasztan jadalny - Tamme kastanje |
Castanea sativa - Kasztan jadalny - Tamme kastanje |
Przypisy:
Licencja: [CC-BY-SA 3.0 Deed]
https://en.wikipedia.org/wiki/Castanea_sativa
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kasztan_jadalny
https://nl.wikipedia.org/wiki/Tamme_kastanje
Licencja: [CC-BY-SA 3.0 Deed]
https://en.wikipedia.org/wiki/Castanea_sativa
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kasztan_jadalny
https://nl.wikipedia.org/wiki/Tamme_kastanje