Vademecum Interesting Plants: Euonymus alatus - Trzmielina oskrzydlona

Trzmielina oskrzydlona, to atrakcyjna ogrodowa roślina ozdobna, która nie jest wymagająca w uprawie, (choć wiadomo, niebezobsługowa). Jej walory zdobnicze, to nie tylko jesienna intensywna czerwień liści; to również 'smakowite' wyłącznie dla ptaszków pomarańczowe nasionka i tak bardzo rzadko spotykane, (a przyciągające spojrzenia),

Winged spindle.eng

Euonymus alatus - Trzmielina oskrzydlona - Gevleugelde spindel

szerokie korkowate skrzydełka, tak zwana listwa korkowa, (zdjęcia nr 2 i 3). Stąd nazwa tego konkretnego gatunku. Gdy opadną jesienne liście, to właśnie te części wraz z pędami, które posiadają cztery korkowate pędy, spełniają ambitnie funkcję zdobniczą. Wiosną z pąków listnych rozwijają się w soczystej zieleni młode listki, a kwitnienie, drobnymi charakterystycznymi dla rodzaju trzmielina kwiatuszkami, ma miejsce na przełomie maja i czerwca.

W temacie wyboru pokroju rośliny, bardzo dużo zależy od tego, jaką dysponujemy ogrodową przestrzenią oraz która z trzmielinowych odsłon do nas najbardziej przemawia. Gatunek, to

krzew liściasty o dość luźnym pokroju, gdzie dorosły egzemplarz osiąga wysokość pomiędzy 15., a 2.5 metra. My zaś, dzięki botanicznym oraz szkółkarskim staraniom, mamy również możliwość wyboru trzmieliny oskrzydlonej szczepionej na pniu, albo krzewiastej karłowej, która przycinana zachowa zwarty pokrój, a i nie przycinana, (czyli z luźniejszą formą), nie osiągnie więcej niż 0.8 metra. Jest więc w czym wybierać i dla przyozdobienia kompleksów miejskiej zieleni, i dla przydomowych nawet niewielkich ogrodów. Także, można jesienią 'rozpalić' w ogrodzie, w parku - mniejsze, albo naprawdę ogromne ognisko; ( na tarasie w donicy z odpływem, dostosowanej do warunków zimowych, opcja karłowa). Nikt nie pozostaje obojętny na wielofunkcyjność tego plantu - nie dość, że barwnie wzbogaca otoczenie, ma niewielkie wymagania glebowe, to dodatkowo jest rośliną miododajną (darmowa stołówka dla skrzydlatych przyjaciół, które przyciągnięte do ogrodu, zatrzymają się również przy innych naszych wiosennie kwitnących pięknotkach).

Euonymus alatus - Trzmielina oskrzydlona - Gevleugelde spindel

'Blade runner'' (X)

Trzmielina oskrzydlona, szczególnie jesienią bogato odsłania swoje walory, gdy posadzona jako soliter na otwartej przestrzeni, albo na kontrastowym tle (zielone, słoneczne krzewy iglaste, bądź liściaste). Plant dość dobrze znosi przycinanie, więc nic nie stoi na przeszkodzie, aby z kilku/kilkunastu sztuk stworzyć nieformalny żywopłot, z regularnie strzyżoną 'fryzurką', będzie zwarty. Kiedyś jesienią, dziś poprzez brak równowagi hydrologicznej w glebie, spektakl listnych przebarwień rozpoczyna się już pod koniec lata. Trwa to kilka tygodni, więc przez ten czas, można nasycić oczy energetycznymi, a czasami wręcz 'krwawymi' odsłonami. Gdy opadną liście, należy je zgrabić, nadają się do kompostownika do kompostownika. Każda z części tej rośliny dla człowieka jest trującą.

Trzmielina oskrzydlona, warunki uprawy. Ekspozycja jasna. Roślina, nie nadaje się na wystawę południową. Wiele dziennego światła, ale nie tam, gdzie latem w godzinach południowych najostrzej operujące promienie słoneczne. O ile wieloletnie egzemplarze 'nawykły' do większej ilości dni, gdzie temperatury powyżej 25°C i żar z nieba, to 'młodziki' mają mniejszą odporność; gdy zbyt 'doświadczone', będą miały przesuszone liście, a te na pewno nie zapewnią efektu 'Wow', którego od plantu oczekujemy.

Młode sadzonki najlepiej sadzić do gruntu kwiecień - maj. Wówczas rośliny mają więcej czasu na zaaklimatyzowanie i warunki zimowe nie będą dla nich już tak bardzo trudne. Starsze egzemplarze, całkiem nieźle znoszą warunki zimowe, jednak 'młodziki' w listopadzie warto podsypać kilkucentymetrowym kopczykiem ziemi. Przepuszczalne, średnio zasobne podłoże o stałym umiarkowanym stopniu wilgotności, gdzie pH delikatnie zakwaszone, bądź neutralne.. Gleby zbite, czy te o zbyt niskim, czy za wysokim stopniu wilgotności, nie nadają się. Przed posadzeniem, wsypmy na dno dołka miks niewyjałowionej ziemi z kompostem.

Euonymus alatus - Trzmielina oskrzydlona - Gevleugelde spindel

'Blade runner'' (X)

Jak już wiadomo, ma miejsce brak równowagi hydrologicznej, dlatego o krzew/drzewko należy zadbać
i wędrować w jego stronę z konewką. Dodatkowe dostawy wody, szczególnie ważne, przez pierwsze dwa upalne lata i przy bezśnieżnych zimach - starsze rośliny z 'ugruntowaną pozycją' są bardziej wytrzymałe. Latem podlewamy, gdy wierzchnia warstwa ziemi jest dobrze przesuszona, rano, albo pod wieczór, (wówczas nie narazimy liści na poparzenia słoneczne). Zimą, dostawa wody w bezmroźny dzień, w godzinach południowych. Woda zawsze powinna posiadać temperaturę zbliżoną do tej, jaka panuje w otoczeniu. Ziemię wokół drzewka należy ściółkować. Taka całoroczna osłona (z kamyków, żwirku, drobnej sosnowej kory bez żywicy, itp.), to * poprawa warunków wzrostu, *zmniejszenie parowania wody, * zmniejszenie erozji wodnej i wietrznej, * odpada nam odchwaszczanie.

Starsze egzemplarze, są bardzo dobrze ukorzenione, odporne na susze i trudne warunki zimowe. Jednak nam zależy na tym, aby ich pokrój był witalny i cieszył oczy, dlatego nie pozostawiajmy tych roślin samych sobie. Na pewno zabiegiem, który podkreśli urodę tego gatunku będzie rok roczne przycinanie pędów. Chcąc wyłącznie zagęścić pokrój, przez trzy lata z rzędu w pierwszej połowie wiosny skracamy wszystkie pędy o 1/3 ich długości. Gdy planujemy utrzymywać regularną formę tego jesiennego 'ogniska',wówczas opisane przycinanie wykonujemy każdej wiosny. Cięcie sanitarne wykonujemy co roku - bez znaczenia, czy przy luźniejszym, czy przy formowanym pokroju. Wycięcie przesuszonych, przemarzniętych, krzyżujących się ze sobą, wrastających do środka, czy zniszczonych pędów, to zaoszczędzenie dla rośliny substancji witalnych i utrzymanie jej w bardzo dobrej formie. Gdy trzmielina oskrzydlona ma więcej niż 5 lat, warto każdego roku połączyć cięcie sanitarne z odmładzającym, czyli dodatkowo usunąć jeden, bądź dwa najstarsze z pędów.

Zasilanie wiosną i latem nawozem wieloskładnikowym przeznaczonym dla roślin wieloletnich ozdobnych z liści. Całkiem do rzeczy rozwiązaniem jest również zasilenie plantu wiosną kompostem - przekopujemy wokół okręgu koloru kilka, kilkanaście niezbyt głębokich dołków, które następnie wypełniamy kompostem przemieszanym ze świeżą niewyjałowioną ziemią. Latem zaś podlewanie rozcieńczonymi z wodą gnojówkami z żywokostu, z czosnku, z pokrzyw.