środa, 12 września 2018

Passiflora edulis - Męczennica jadalna, Marakuja - Passievrucht

                                           Męczennica jadalna, jeden z najbardziej 'smacznych' gatunków męczennicy, który rozgościł się na wielu kontynentach, (gatunków jest  ponad 500!). Pnącze zachwycające także oryginalnymi kwiatami, gdzie pojedynczy czaruje tylko przez 24 godziny. Ulotne piękno, brak dostosowania do temperatur minusowych, jednak na tyle wyjątkowa roślina, że wciąż powiększa się grono osób, które pragną je posiadać w swoich kolekcjach.



                                            Passionfruit.eng
Passiflora edulis - Męczennica jadalna, Marakuja - Passievrucht
Passiflora edulis forma edulis



                        Granadilla purpurowa (tak jest także nazywaną), w wyniku braku dostosowania do niższych temperatur niż + 5ºC , wymaga uprawy w niewielkich szklarniach, ogrodach zimowych, czy w pojemnikach, które na zimę są przenoszone do chłodnego pomieszczenia, gdzie jest dostęp światła dziennego. O ile, w stałym miejscu, gdzie posadzona do gruntu, jej rozrastające pnącze w dużej
mierze drewnieje, to w przypadku prowadzenia w donicy - nie ma mowy o transportowaniu wielometrowej rośliny w tę i z powrotem. Trzeba ciąć. Plusem, w całej sytuacji jest fakt, że męczennica jadalna, już od samego początku okresu wegetacyjnego, będąc bardzo żarłoczną żywą ozdobą, może startując od krótkiej fryzurki wyrosnąć wiele metrów wzwyż, obsypać się kwieciem i obdarować nas smacznymi marakujami.
                      Liście w głębokiej zieleni, naprzeciwległe, trzyklapowe. Mają dość widoczne kształty, więc, przy odpowiednich warunkach klimatycznych i uprawy, tworzą zwarty, bogaty pokrój. W naszej strefie, roślina osiąga wysokość do 7 metrów, w swoim naturalnym środowisku (to jest, w Brazylii, Argentynie, Paragwaju) dorasta do metrów 15.
                         Kwitnienie oryginalnymi jasnymi, bądź w odcieniach fioletów, eklektycznymi ozdobami, rozpoczyna się już z początkiem czerwca i trwa do połowy września. Proces ten ma miejsce z różnym nasileniem, na który wpływa przede wszystkim stopień wilgotności podłoża (trzeba pilnować, aby zawsze był średni); oczywiście także pod koniec kwiatów jest mniej.


Passiflora edulis  - Męczennica jadalna, Marakuja - Passievrucht
Passiflora edulis forma edulis     oraz


Na miejsce przekwitniętych ozdób, zawiązują się owoce. W zależności od kondycji pnącza, mogą być soczyste, albo być jedynie 'wydmuszkami'. Okrągłe jagody, w zależności od odmiany mogą mieć skórkę: fioletową, żółtopomarańczową, żółtą. Miąższ w jednej trzeciej jest sokiem. Jadalne nasiona w kleistej osłonce są pełne słodyczy i świeżości. Spożywa się je na surowo, a także można je przetworzyć . Na skalę przemysłową, marakuję wykorzystuje się przy robieniu lodów, soków, alkoholi, jogurtów. Nieobca jet to roślina także dla biznesu kosmetycznego; balsamy, szampony, kremy, maseczki tworzone na bazie męczennicy jadalnej, cieszą się bardzo dużym powodzeniem.
Rzadko spotykane, ale istnieją także marakujowe perfumy (mają słodki, delikatnie orzeźwiający owocowy zapach).
                         Wynik pozyskania pnącza z nasion, jest słaby, więc zaleca się rozmnożenie go poprzez podział, bądź poprzez ukorzenienie sadzonek zielnych (tniemy za drugim oczkiem, zostawiamy tylko połowy górnych listków, odcinamy wąsy, kwiaty; ukorzeniamy za pomocą odpowiedniego środka, staramy się, aby u wrastającej rośliny, pędy nie oplatały się wzajemnie).
                        Sadzenie   bezpośrednio w gruncie, to decyzja, że potraktujemy  męczennicę jako jednoroczną.  Szkoda byłoby tę wieloletnią żywą ozdobę skazywać na taki los. Rozwiązanie na lata, to choć niewielka szklarnia, albo pojemnik. A ku pokrzepieniu myśli, warto dodać, że męczennica nie boi się cięcia. Ważne jest tylko, aby wiedzieć, ile ciąć i w jakich czasie ten zabieg wykonać.
                                          Donica z odpływem, na letnisku może zdobić taras, balkon, podwórze; może być wkopana w ziemię (bogaty pokrój, gdy trzy sadzonki na metr kwadratowy). W  ziemi umocowana podpora, której 'przedłużeniem' dla pnącza może być pobliski mur, pergola, przewodnik, siatka, drabinka.
   Ekspozycja słoneczna, może być także, tak zwany 'jasny cień'. W zbyt dużym zaciemnieniu, brak kwitnienia, brak owocowania. Podłoże przepuszczalne, bogate w substancje odżywcze, o odczynie pH neutralnym, bądź delikatnie zakwaszonym. 


Passiflora edulis  - Męczennica jadalna, Marakuja - Passievrucht
Passiflora edulis forma edulis

                                           Glebę przemieszajmy z kilkoma garściami humusu, bądź kompostu. Nawozimy od końca marca, do połowy lipca; używamy nawozu wieloskładnikowego, który stosujemy do dokarmiania warzyw (dobrze, gdy mieszanka jest bogata w żelazo). Jeśli nie zamierzamy kosztować owoców, wystarczy granulat z przeznaczeniem do roślin ogrodowych kwitnących. Możemy także na wiosnę obkopać pobliże pnącza krowiakiem, albo suchym kompostem.
Zbyt długie nawożenie (po połowie lipca), to dla rośliny informacja "Pnę się do góry', 'Rozbudowuję bryłę korzeniową', a nam chodzi przecież o to, aby męczennica rozsądnie rozdzielała substancje odżywcze, czyli pisząc wprost - dała nam od siebie efektowne kwitnienie, które prowadzi do obfitego owocowania.
                         Staramy się utrzymać stałą umiarkowaną wilgotność podłoża. Przesuszona wierzchnia warstwa, dostarczamy wodę. W czasie suszy, oczywiście zwiększamy częstotliwość podlewania. Starajmy się nie polewać nadziemnych części, robimy to rano ,albo pod wieczór; wierzch donicy ściółkujmy. Latem, odchodzi zabieg odchwaszczania, będzie mniejsza transpiracja wody, a jesienią, gdy zimne noce, kołderka.  Przed pierwszymi jesiennymi przymrozkami, przenosimy roślinę do chłodnego pomieszczenia z dostępem do dziennego światła. Oczywiście, skracamy pędy, mniej więcej do wysokości półtora metra. Podpora w donicy, ma za zadanie podtrzymać przewieszające się pędy (nie możemy ich ciąć krócej, ponieważ przez okres spoczynku, palczaste zielone listki nadal pracują na korzyść pnącza). Nie zmieniamy częstotliwości podlewania, ale ilość wody tak (mniej więcej o 1/3 mniej). 
Regularnie przez cały rok usuwamy chore, połamane, wyraźnie zestarzałe części.
                                  
                                Uprawa tego pnącza, gdy dysponujemy odpowiednim pomieszczeniem (gdzie posadzone w gruncie, albo dokąd co jesień przenoszone), nie powinna nastręczać nam kłopotów. Przy stałej umiarkowanej wilgotności podłoża, bez zagrożenia temperaturami  minusowymi, granadilla będzie bez problemów zrastała, cieszyła nasze zmysły (oczy, nos, kubki smakowe).


Passiflora edulis  - Męczennica jadalna, Marakuja - Passievrucht
Passiflora edulis forma edulis









Passiflora edulis  - Męczennica jadalna, Marakuja - Passievrucht
Passiflora edulis forma edulis








Passiflora edulis  - Męczennica jadalna, Marakuja - Passievrucht
Passiflora edulis forma edulis





Passiflora - Męczennica (gatunki) - Passiebloem (soorten) ( foto )



Przypisy:
Licencja: [CC-BY-SA 3.0 Deed]
https://pl.wikipedia.org/wiki/M%C4%99czennica_jadalna
https://nl.wikipedia.org/wiki/Passiflora_edulis_forma_edulis
https://en.wikipedia.org/wiki/Passiflora_edulis

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz