wtorek, 2 stycznia 2018

Litchi chinensis - Liczi chińskie, Śliwka ch. - Lychee

                                          Liczi chińskie,pochodzi z terenów południowo wschodniej Azji. Obecnie rośnie na wielu kontynentach, w sprzyjających dla siebie warunkach klimatycznych. Przy naszych mroźnych zimach, pozostaje uprawa pojemnikowa, albo w szklarniach. Na pewno, poza walorami smakowymi, to interesująca roślina pod wieloma innymi względami (ozdobność z kwiatów, bogactwo witamin i minerałów owoców, długowieczność).


                                                        Lychee.eng
Litchi chinensis - Liczi chińskie, Śliwka ch. - Lychee


                                    Bliźniaraka smaczna, na macierzystych terenach rośnie w średnio  żyznych glebach, gdzie pH kwaśne. Umiarkowana wilgotność podłoża, a także odpowiednia wilgotność powietrza. Miejsca słoneczne, ale nie bezpośrednio wyeksponowane na wystawę południową. Najstarsze egzemplarze tego drzewa owocowego mają ponad 1000 lat. Przy tak imponującym wieku,
nadal rok w rok obdarowują smacznymi, słodkawymi owocami.
                                    Całoroczną ozdobą liczi są liście. Jesienią i wczesną wiosną, opada tylko ich niewielka część, te najstarsze. Liście są koloru głębokiej zieleni, delikatnie skórzane, błyszczące o
lancetowatym kształcie. Późną wiosną rozpoczyna się kwitnienie. Kwiaty zebrane w wiechy, drobne zielonożółte, także stanowią wartość ozdobną. Po ich przekwitnięciu zaczynają zawiązywać się owoce. Dojrzewają przez całe lato i część jesieni. W zależności od odmiany, zbiory owoców rozpoczynają się w drugiej połowie września, u innych nawet pod koniec października.
Owoce liczi, swoim kształtem, jednym przypominają truskawki, innym osobom orzeszki. Mogą być stożkowate, kuliste, albo podłużne. Wcześniej, wiechowate kwiatostany,  na tym etapie obsypane drobnymi owockami.


Litchi chinensis - Liczi chińskie, Śliwka ch. - Lychee



                                   Smakowitości chińskiej śliwki, posiadają purpurową, czy czerwonobrązową skórkę wierzchnią. Jest ona chropowata, niezbyt gruba, delikatnie stwardniała, przez co łamiąca się przy usuwaniu; odchodzi od miąższu bardzo łatwo. Owoce, aby były jak najsmaczniejsze do spożycia, mogą być zrywane dopiero, gdy są już dojrzałe. Pozostaje więc niewiele czasu, aby je przetransportować. Stąd. nadal dość rzadko możemy je zakupić; najczęściej w okresie grudnia.
Jeśli nam się to uda, możemy kosztować ten delikatny, słodki smak. W swojej konsystencji miąższ przypomina trochę miąższ winogron, ale jest o drobinę mniej soczysty. W środku jest także pestka. Pestki możemy wyrzucić, albo wykorzystać do stworzenia własnego egzemplarza tego owocowego drzewa.
                                  Tę uprawę możemy poprowadzić w szklarni, albo w pojemniku. Kilkunastu pierwszych owoców doczekamy się dopiero po trzech sezonach, ale sprawa jest warta uwagi. Egzotyka, ozdobność kwiatów i owoców oraz sam fakt obcowania z taką roślinną 'nowinką' - to mocne argumenty za.
                                    Aby zwiększyć szansę na wyrośnięcie pięknej, zdrowej rośliny, pestki należy wykorzystać od razu; im dłużej będą leżakowały, tym zmniejszają się szanse na wschody siewek. Najpierw pestkę, pestki powinniśmy wymoczyć, aby pozbyć się drobin miąższu, które 'nie odeszły'. Przygotujmy letnią wodę i pozostawmy w niej te części rośliny na dobę
                                    Podłoże dla nasion, jaki przy przesadzaniu do większego pojemnika, powinno być przepuszczalne, bogate w substancje odżywcze i w minerały, o odczynie pH około 4.5 do 5.5.



Litchi chinensis - Liczi chińskie, Śliwka ch. - Lychee


Bardzo mądrze jest ziemię do roślin ogrodowych przemieszać z kilkoma garściami piasku i kilkoma torfu, czy kompostu (4:1:1). Zapewnimy lepszą przepuszczalność i mieszanka zostanie wzbogacona. Donica z odpływem. Pestka sadzona poziomo, zasypana około dwoma centymetrami ziemi, delikatnie dociśnięta. Wschody następują pomiędzy trzema, a pięcioma tygodniami. W tym czasie temperatura otoczenia powinna wynosić niemniej niż 20°C, a miejsce to ekspozycja słoneczna. Możemy wspomagać się dodatkowym 'dogrzewaniem' poprzez nałożenie butelki,czy folii, ale wówczas nie zapominajmy o wietrzeniu.
                             Tak jak i o siewkę, tak o rosnący zdrowo egzemplarz, dbamy podlewając metodą 'na palca'. Przesuszona wierzchnia warstwa, dajemy rozsądną ilość wody. Lepiej podlewać częściej, niż raz, a za dużo. Używajmy wody miękkiej, deszczówki. Pamiętajmy, aby zawsze była w temperaturze zbliżonej do tej, jaka panuje w otoczeniu liczi. Jeśli latem bardzo wysokie temperatury, przestawmy donicę w 'jasny cień' i wspomagajmy plant skrapiając go wodą (rano lub pod wieczór). Używajmy do tego rozpylacza o bardzo drobnych oczkach.
                              Zasilamy raz wczesną wiosną, a drugi w połowie czerwca. Używamy nawozu do drzew owocowych. Po zahartowaniu, gdy nie ma już zagrożenia powrotu wiosennych przymrozków, przenosimy siewkę na letnisko ( podwórko, taras, balkon, do ogródka, na działkę). Więc, gdy drugie nawożenie na zewnątrz, róbmy to, gdy nie pali mocno słońce i , gdy nie pada deszcz. 



Litchi chinensis - Liczi chińskie, Śliwka ch. - Lychee



                                  Liczi chińskie przenosimy na powrót pod dach do chłodnego pomieszczenia, gdzie jest dostęp do dziennego światła, tak, aby nie narazić drzewka na pierwsze jesienne przymrozki, a nawet na zbyt niskie temperatury nocami. Wówczas owoce, mają szansę w pełni dojrzeć.
                               Temperatura w pomieszczeniu na zimę nie powinna być niższa niż 8°C, ani nie wyższa niż 15°C. Lepiej nie ustawiać rośliny bezpośrednio na zimnej posadzce. 'Ciepłe nogi'. to gwarancja bogatego kwitnienia i owocowania w następnym sezonie. Użyjmy więc płyty styropianowej, taboretu, itp. O jedną trzecią zmniejszamy podlewanie; do pełniejszego wracamy po wiosennym cięciu pielęgnacyjnym. Nigdy nie pozostawiamy wody na podstawce.
                                   Przez trzy, cztery lata, gdy nie zmieniamy pojemnika, warto także wiosną wymienić wierzchnią warstwą ziemi. W naturalnych warunkach, to liściaste drzewo dorasta do 12 metrów wysokości, w Europie do 8 metrów. Nie musimy się obawiać, że w uprawie pojemnikowej osiągnie takie rozmiary. Wczesną wiosną róbmy cięcie sanitarne, pozbywajmy się chorych, złamanych, ocierających pozostałe, wrastających do środka gałązek. Możemy wówczas także zastosować cięcie pielęgnacyjne, ale róbmy je z rozwagą, tylko kilka gałązek co roku. Mniej owoców, ale zwiększymy pokrój, wyrównujemy go i będziemy mieli realny wpływ na to, jakiego rozmiaru jest roślina.



Litchi chinensis - Liczi chińskie, Śliwka ch. - Lychee


                           Liczi chińskie, to bogactwo witamin, minerałów i zdrowych tłuszczów. Błonnik, witaminy C,E,K, B6, kwas foliowy, tiamina.Wiele minerałów takich jak: fosfor, wapń, żelazo, magnez, potas, sód, cynk. Już ponad 2 tysiące lat temu Chińczycy doceniali walory lecznicze tych owoców. Liczi posiada właściwości antymiażdżycowe, reguluje ciśnienie, wspomaga organizm w walce z komórkami rakowymi piersi i wątroby. Dobrze wpływa na nasze samopoczucie, polepsza nastrój.
                     Owoce liczi, można spożywać bezpośrednio po obraniu ze skórki, dodawać do sałatek owocowych, musów,galaretek, deserów, albo zasuszyć (podobnie jak winogrona na rodzynki).
                     Mając na uwadze, że nadal zakupić te owoce możemy okazyjnie i tylko przez niewielką część roku, może warto zastanowić się nad uprawą dla własnego pożytku. Poza walorami zdobniczymi i smakowymi, wielka satysfakcja z sukcesu pielęgnacji. Poza tym, to roślina z tych, które może być pielęgnowana przez wiele kolejnych pokoleń, czyli łączyć historię i tradycję bliskich nam osób.



Litchi chinensis - Liczi chińskie, Śliwka ch. - Lychee





Litchi chinensis - Liczi chińskie, Śliwka ch. - Lychee




Przypisy:
Licencja: [CC-BY-SA 3.0 Deed]
https://en.wikipedia.org/wiki/Lychee
https://pl.wikipedia.org/wiki/Liczi_chi%C5%84skie
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lychee


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz