Vademecum Interesting Plants: Monarda didyma - Pysznogłówka szkarłatna, p. dwoista

Pysznogłówka szkarłatna, może być dodatkiem w kuchennych rewolucjach, a i sama lubi 'podjeść' z zasobnego podłoża. W takich barwnych odsłonach, nazwa pysznogłówka wydaje się zdecydowanie na miejscu.Sadząc zakupione sadzonki, albo te pobrane z wiosennego podziału (z wysiewu nasion są słabsze wyniki), warto wybrać miejsce tam, gdzie prześwietlone, albo jasne miejsce

Crimson beebalm.eng

Monarda didyma - Pysznogłówka szkarłatna, pysznogłówka dwoista, (bergamotka) - Bergamotplant

'Bee happy'

(nie dla wystawy południowej); roślina tam sobie doskonale doskonale poradzi. Przy delikatnej ochronie przed słońcem, będziemy cieszyli się kwitnieniem kilkanaście dni dłużej, a także w bezdeszczowe lato 'odpadną' nam częstsze wędrówki z konewką.

Ziemia próchniczna, zasobna, o odczynie pH neutralnym, bądź lekko kwaśnym. Sadzonka od sadzonki w odległości około 0.4 do 0.5 metra. Idealna kompozycja, gdy posadzone w kilka sztuk, albo w miksie z innymi wieloletnimi o podobnych potrzebach słonecznych/glebowych/wodnych. Zadbajmy wówczas, aby każda z roślin miała zapewnioną odpowiednią przestrzeń do witalnego rozwoju. Pysznogłówka szkarłatna jest 'żarta' i 'lubi sobie popić', także tak dobierzmy planty, aby odnalazły się w tym układzie. Średnia stała wilgotność podłoża; roślina bardziej przetrzyma czasową suszę, niż miejscówki ze zbyt duża ilością wody w podłożu. Korzystnym rozwiązaniem jest nasadzanie w bliskiej odległości od oczka wodnego; pozytywny odbiór wyższej wilgotności powietrza. Bylina ta przetrzyma także w ziemi, która jest bardziej piaszczysta i suchsza, ale warunkiem jest częstsze jej nawożenie i podlewanie, a i tak zdarzyć się może, że kwitnienie nie zawsze będzie w takim miejscu zachwycać. Dodatkowe dostawy wody latem rano, bądź pod wieczór (mix słońce+woda nie uszkodzi części nadziemnych), a także zimą w bezmroźne dni

Monarda didyma - Pysznogłówka szkarłatna, pysznogłówka dwoista, (bergamotka) - Bergamotplant

'Beauty of Cobham'

w godzinach południowych (woda zawsze w temperaturze zbliżonej do tej, jaka panuje w otoczeniu bylin). Nawożenie rozpoczynamy z początkiem okresu wegetacyjnego, czyli już z początkiem kwietnia. Co dwa, trzy tygodnie nawozem granulowanym do ogrodowych roślin kwitnących i tak do momentu, aż rozkwitną ostatnie z kwiatostanów. Przy uprawach ekologicznych, wspomagamy pysznogłówki naturalnymi nawozami. Jesienią, gdy nadziemna część roślin obumiera, należy je przyciąć na kilka centymetrów nad ziemią i uprzątnąć. Pysznogłówkę możemy także uprawiać w pojemnikach na balkonie, tarasie. Pamiętajmy jednak o tym, że rozrastające się regularnie kłącza potrzebują odpowiedniej przestrzeni. Donica powinna być z odpływem, odpowiednio dostosowana do tego, aby roślina bezpiecznie w niej przetrwała w zimowe miesiące. Czy to jeśli chodzi o pysznogłówki sadzone bezpośrednio w gruncie, czy te w donicach, średnio co dwa/trzy lata należy zadbać o to, aby umożliwić im zdrowy rozrost. Rozdzielamy kłącza; przy podziale pozyskując nowe egzemplarz, lokujemy w kilka miejsc w ogrodzie, bądź w kilka pojemników.
Roślina miododajna, więc jej delikatny, ładny zapach i obietnica smakołyków, ściągną do ogrodu poza pszczołami i innych skrzydlatych przyjaciół, którzy zapewne zatrzymają się na dłuższą chwilę i przy innych naszych ogrodowych pięknościach, aby je zapylić.
Zapach kwiatów i liści, nie jest tylko wabikiem dla tych smakoszy i dla nas ludzi, to także zmysłowe,

Monarda didyma - Pysznogłówka szkarłatna, pysznogłówka dwoista, (bergamotka) - Bergamotplant

'Bee happy'

przyjemne doświadczanie, wówczas, gdy przebywamy w pobliżu tej rośliny. Przy stosowaniu nawozów naturalnych, kwiaty jak najbardziej mogą uatrakcyjnić i nasz posiłek. Kwiaty i młode liście są jadalne i mogą mieć wiele zastosowań do dekoracji sałatek, makaronów lub potraw z ryżem i łososiem. Dodane do wody, nadadzą schłodzonemu napojowi cytrynowy/pomarańczowy smak. Pysznogłówka dwoista jako roślina lecznicza? To dla nas naturalny sprzymierzeniec, gdy borykamy się z reumatyzmem; z chorobami układu krążenia; działa uspokajająco. To co jednym pomaga, innym może zaszkodzić; dlatego tak ważne jest, aby przy chorobach przewlekłych przed korzystaniem z tego dobra, skonsultować się z lekarzem prowadzącym. (Może zdarzyć się tak, że przyjmowane medykamenty nie będą korelować z herbatką z pysznogłówki). Jeśli więc mamy zamiar używać części nadziemnych tej byliny do robienia naparów herbacianych, czy mikstur wspomagających zdrowie - również nie nawoźmy rośliny nawozem do kwiatów kwitnących, a takim przeznaczonym do warzyw, albo używajmy naturalnych rozwiązań, przekopujmy krowiakiem, czy nawoźmy rozcieńczoną z wodą gnojówką (z pokrzyw,z żywokostu, czy ze skrzypu polnego).
W zależności od zakupionej odmiany, możemy cieszyć się byliną, która dorasta

Monarda didyma - Pysznogłówka szkarłatna, pysznogłówka dwoista, (bergamotka) - Bergamotplant

'Bee happy'

od 0.5 do 1.3 metra. Poza różowym, możemy zakupić tę roślinę, gdzie u konkretnego egzemplarza okółki główkowatego kształtu w kolorach: białym, czerwonym, fioletowym. I oczywiście, bierzmy pod uwagę wiele możliwości kolorystycznych, jeśli chodzi o odcienie tych podstawowych (na przykład, jasnoniebieskie, lila, bordowe). Przekwitnięte kwiatostany usuwamy, to wydłuży okres kwitnienia. Dopiero w połowie jesieni skracamy wszystkie pędy nisko, bo pysznogłówka do tego czasu kumuluje energię, aby przetrwać trudniejsze zimowe uwarunkowania.

                          Poza urozmaiceniem kolorystycznym, mamy do czynienia z różniącymi się rozmiarem i co nieco kształtami kwiatów . Gdzie okółki główkowatego kształtu, albo kwiaty wargowe zebrane w niby okółki, gdzie najbardziej widoczną ozdobą są konkretnego koloru podsadki, często podwójne. Liście lancetowate, o wyraziście głębokiej zieleni, albo zielono jasne; u odmian o różnej wielkości. One i niewiele rozrastające się pędy, są widocznie, delikatnie unerwione (owłosione). Przy prawidłowo prowadzonej uprawie, po 'ciepłej' zimie, pierwsze kwiaty już zaczną kwitnąć w połowie czerwca i pojedyncze nawet będą zdobić z początkiem września.

                          Na pewno, z tą kwietną ozdobą w naszym ogrodzie, będzie barwniej i jeszcze bardziej elegancko. Wspaniale prezentuje się jako samodzielna, obszerna grupa, jak również w kompozycji z innymi bylinami czy roślinami jednorocznymi. Jej nieco egzotyczny wygląd dobrze współgra z jeżówką, krwawnikiem, floksami czy szałwią, a także astrami, rozchodnikiem czy różnego rodzaju ozdobnymi trawami.