Vademecum Interesting Plants: Cichorium endivia var. crispa - Endywia kędzierzawa

Endywia kędzierzawa, w sezonie do zagospodarowania na warzywnych grządkach, albo uprawiana w donicy w przydomowym ogrodzie/na podwórzu/balkonie. Przy optymalnych warunkach uprawy, 'piorunująco' szybkie wschody z wysiewu, bo już po siedmiu dniach! Dzięki temu, tę sałatową roślinę możemy uprawiać od końca maja, aż do pierwszych jesiennych przymrozków. Jest smaczna, zdrowa i osławioną gorzkość wykazuje dopiero wówczas, gdy w dużej ilości w sałatce.

Endive.eng

Cichorium endivia var. crispa - Endywia kędzierzawa - Krulandijvie

Na kanapkach, jako dodatek w szejku,czy w sałatce - wówczas nada jedzeniu smaku szlachetności i orzeźwienia. Świetnie komponuje się z orzechami włoskimi, pikantniejszymi serami oraz w daniach obiadowych z ostrzejszymi sosami. Roślina jednoroczna, typowo prowadzona jako warzywo. U mnie co roku, zazwyczaj po cztery sztuki w donicach, gdzie podręczny zestaw ziół i warzyw, które na co dzień często wykorzystuje w kuchennych rewolucjach. Pojedynczy egzemplarz endywii kędzierzawej,

jest bardzo wydajny. Rośliny ochronione przed ślimakami, kilka tygodni służą swoją dostępnością i witalnością. Można w połowie 'kadencji' pierwszych, wysiewać/sadzonkować kolejne sztuki i praktycznie do początku drugiej połowy jesieni mieć z tych roślin bardzo duży pożytek. Nawożę naturalnymi 'dokarmiaczami', można także stosować nawozy wieloskładnikowe przeznaczone do uprawy warzyw. Dawkowanie, częstotliwość dostaw - według informacji na etykiecie; tam też należy dokładnie doczytać po jakim czasie od nawożenia można zacząć spożywać liście. Przy zasobnym próchnicznym podłożu, ta odmiana endywii o kędzierzawych/pofalowanych listkach, będzie rozrastała się witalnie. Pokrój rozłożysty, ale i skupiony, 0.25 do 0.40 metra wysokości/szerokości. Odstępy pomiędzy sadzonkami 0.35 na 0.35 metra. Regularnie pielimy; chwasty większych egzemplarzy nie zagłuszą, jednak będą z tym warzywem konkurowały o wodę i substancje odżywcze z gleby. 'Błyskawiczne' wschody z nasion, w pierwszej połowie lata, w drugiej przy chłodniejszych nocach, proces ten wydłuży się o kilka dni.

Stały umiarkowany stopień wilgotności podłoża. Panuje brak równowagi hydrologicznej, nie obędzie się więc bez wędrówek z konewką. Podlewamy rano, bądź pod wieczór,

Cichorium endivia var. crispa - Endywia kędzierzawa - Krulandijvie

wówczas miks słońce + woda nie zniszczą struktury liści. Przy uprawie w donicach, te powinny mieć drożny odpływ (najlepiej, gdy ustawione na cegłach/podkładkach). Lejemy do tego momentu wodę, aż zacznie wypływać odpływem. Kolejna dostawa, gdy wierzchnia warstwa podłoża jest sucha/nie ma mokrych plam.

Najlepiej endywie wzrastają tam, gdzie w godzinach południowych rozproszone światło dzienne. Czyli ekspozycja jasna, ale nie od strony południowej; odpadają również zacienione ogrodowe kąty.

Kwestia smaku nie podlega dyskusji, także niektóre z osób dla których ta odmiana endywii jest zbyt gorzka, mogą bielić jej liście. Bielenie tych części u niektórych z gorzkawych warzyw, polega na zmienieniu smaku na bardziej delikatniejszy. Najprościej wyjaśniając, zabieg ten polega na ograniczeniu dostępu światła dziennego do ogonków/pędów. Także mając w planie zbiór słodszej endywii za dwa tygodnie, warto ją równomiernie rozchylić i w centralnej części ustawić odwróconą dnem do góry doniczkę z gliny. Z każdym dniem liście będą jaśniejsze, a po dwóch tygodniach jasnozielone/żółtawe i już nie tak gorzkie. Wychodzę z założenia, że dostępnych jest wiele 'słodkich' sałat, a endywię kędzierzawą doceniam za jej gorzkawy posmak, ale co kto lubi.

Walory zdrowotne, wartości odżywcze tych roślin nie są dedykowane konkretnej grupie ludzi. To po prostu warzywa liściaste, które są wskazane dla wszystkich. Są źródłem witamin A, C oraz tych z grupy B, w tym B12, która doskonale balansuje dietę osób niejedzących mięsa. Do tego bogactwo 'zdrowych' odsłon fosforu, potasu, siarki, wapnia oraz żelaza. Spożywanie endywii kędzierzawej sprzyja równowadze procesów metabolicznych (niejadki zaczynają jeść, zaś osoby zmagające się z nadwagą łącząc zdrowe odżywianie z ruchem, zaczynają tracić zbędny balast). Chrupanie tej sałaty wpływa więc na obniżenie poziomów glukozy, cholesterolu. To wartość zdrowotna dla nas wewnątrz i na zewnątrz.