Cynara cardunculus - Karczoch hiszpański - Kardoen

                                             Karczoch hiszpański, (karczoch ostowy), dotychczas był rośliną kojarzoną z uprawą i kuchennymi rewolucjami krajów basenu śródziemnomorskiego. Obecnie na rynku ogrodniczym są dostępne dwie odmiany (‘Molese’ oraz ‘Masedu’), które można uprawiać w cieplejszych rejonach Polski. Roślina ta może być prowadzona jako soliter, wyższe piętro bylinowej ozdobnej rabaty, a przy okazji/czy też wyłącznie w celu wykorzystania pąków kwiatostanowych do gotowania, duszenia, pieczenia.

                                                                  French artichok.eng

Cynara cardunculus - Karczoch hiszpański - Kardoen

Rozkwitnięte pąki, bogate w niebieskawy/jasnofioletowy koloryt, nie nadają się już do spożywania, świetnie za to sprawdzą się w naturalistycznych bukietach.  W ziołolecznictwie, do użytku zewnętrznego

(dodatek do płynów oczyszczających skórę, toników, kremów i maseczek kosmetycznych) i wewnętrznego (ekstrakt, herbatki).

                                   W zależności od odmiany i warunków uprawy, karczoch hiszpański rozrasta się na szerokość od 0.8 do 1.3 metra i wysokość pomiędzy 0.6 do 1.5 metra.
Mamy więc do czynienia z byliną o pokaźnych rozmiarach. Przy tworzeniu struktury, gdzie z karczochem różne gatunki roślin, zwróćmy uwagę  na wybranie tych z 'podobnymi potrzebami' (warunki glebowe, ekspozycja) i sadźmy je tak, aby miały zapewnioną odpowiednią przestrzeń do rozwoju, a nie były zagłuszane przez bardziej ekspansywne.

                                  Wysiewa się nasiona w rozsadnikach w jasnym pomieszczeniu, gdzie temperatura powyżej 12°C, wysadzanie  do gruntu po ustąpieniu wiosennych przymrozków. W pierwszym roku po wysiewie karczoch tworzy szeroką przyziemną rozetę, złożoną z długich, silnie powcinanych liści. Blaszki z wierzchu są zielone, od spodu lekko siwawe, kutnerowate. W drugim roku uprawy z rozety wyrasta gruby pęd kwiatostanowy, który w wyższej części się rozgałęzia na kilka bocznych kwiatostanów. Roślina kwitnie od lipca do końca września. To też czas zbioru pąków do działań kuchennych, te które już zakwitną nie nadają się do takiego spożytkowania. Częścią jadalną są części główki kwiatostanów po usunięciu zewnętrznych stwardniałych łusek okrywy, pozostałe mięsiste końce łuskowatych okryw kwiatostanu, kwiatostan, jego dno oraz krótki koniec łodygi. Wartość odżywcza: 3% cukrów, 3% białka, tłuszcz i witamina C. Ceniony ze względu na zawartość cukru - inuliny - może być spożywany przez chorych na cukrzycę. Jest także polecany dla chorych ze schorzeniami wątroby. Ekstrakt z liści karczocha

Cynara cardunculus - Karczoch hiszpański - Kardoen

posiada właściwości przeciwdrobnoustrojowe oraz redukujące poziom cholesterolu. Wykazano silne działanie przeciwutleniające ekstraktu z tej rośliny. 

                                       Podłoże 'ciepłe', próchniczne, bądź średnio żyzne, o stałym umiarkowanym stopniu wilgotności. Drenaż, przepuszczalność. Ekspozycja słoneczna, miejscówka osłonięta od porywistych wiatrów. W trakcie sadzenia do docelowego miejsca, należy zachować odpowiednią odległość pomiędzy sadzonkami. Gleby słabsze i te od których oczekujemy obfitego kwitnienia/zbiorów, dodatkowo nawozimy. Przy prowadzeniu tego gatunku karczocha wyłącznie dla celów dekoracyjnych, wystarczy 'dokarmiacz' wieloskładnikowy ze sklepu dla roślin wieloletnich kwitnących (dawkowanie, częstotliwość dostaw - informacje na etykiecie). Korzystając z dóbr jadalnych (pąków), zasilamy nawozami przeznaczonymi do uprawy warzyw, albo na początku kwietnia, możemy obkopać kilkunastoma dołkami okrąg wokół rozety, wypełnić je mieszanką kompostu i świeżej niewyjałowionej ziemi. Latem, nie zaszkodzi, gdy przy okazji podlewania innych roślin i te byliny dostaną co nieco z rozcieńczonych z wodą gnojówek (żywokost, pokrzywy, czosnek). Więcej informacji na temat naturalnych nawozów stosowanych do roślin ogrodowych, 

                                        Regularnie usuwajmy nieestetyczne, połamane, starzejące się części.  Pedy przycinamy nisko przy rozecie. Pod koniec października na pozostałe liście można narzucić słomę, szyszki i przykryć drobno oczkowaną siatką - zostanie zapewniana doskonała wentylacja powietrza i ochrona przed śnieżną zmarzliną. W połowie kwietnia odkrywamy 'kołderkę', zgrabiamy stare liście, całość obkopujemy kompostem. Gdy karczoch hiszpański już dobrze się zakorzeni, znosi krótkotrwałą suszę. Podczas suchych i upalnych lat oraz bezdeszczowych/bezśnieżnych zim, zaleca się jego regularne podlewanie. Zimą, wodę w temperaturze zbliżonej do tej jaka panuje w otoczeniu roślin dostarczamy w bezmroźny dzień w południe; latem rano, albo pod wieczór.

Cynara cardunculus - Karczoch hiszpański - Kardoen

Cynara cardunculus - Karczoch hiszpański - Kardoen

 Cynara scolymus - Karczoch zwyczajny - Artisjok ( foto )

  

Przypisy:

Licencja: [CC-BY-SA 3.0 Deed]

https://www.vip-colors.com/2022/04/ogrod-naturalne-metody-nawozenia.html

https://www.vip-colors.com/2019/09/cynara-scolymus-karczoch-zwyczajny.html

https://www.vip-colors.com/2022/04/ogrod-naturalne-metody-nawozenia.html

https://en.wikipedia.org/wiki/Artichoke

https://nl.wikipedia.org/wiki/Kardoen