Vademecum Interesting Plants: Raphanus raphanistrum - Rzodkiew świrzepa

piątek, 28 marca 2025

Raphanus raphanistrum - Rzodkiew świrzepa - Knopherik

Rzodkiew świrzepa, nazywana potocznie łopuchą, jej naturalne siedliska rozciągają się na większości terenów kontynentu europejskiego oraz w części azjatyckiego. Dlaczego rzadko ją spotykamy, skoro jest tak pospolita? '(...) Występuje na siedliskach ruderalnych i segetalnych, czyli na przydrożach, nieużytkach oraz polach uprawnych jako chwast. Preferuje gleby gliniaste lub piaszczyste. Na polach uprawnych najczęściej występuje w uprawach roślin okopowych i zbożowych (...)'1. Przy optymalnych warunkach (roślina światłolubna), osiąga wysokość pomiędzy 0.5, a 0.8 metra wysokości.

Wild radish.eng

Raphanus raphanistrum - Rzodkiew świrzepa - Knopherik

(V)

Obficie zawiązuje nasiona, które zaraz po dojrzeniu słabo kiełkują, ponieważ posiadają twardą owocnię. To oznacza, że nawet wyrwane z korzeniami rośliny, jeśli nie uprzątnięte z pola uprawnego, będą z pomocą wiatru wysypywać 'gotowe do działań' nasiona, których wartość użytkowa wynosi kilka lat. Rośliny te nie powinny trafić do kompostownika. Wczesną wiosną ta jednoroczna roślina rozpoczyna sezon wegetacyjny. Nasionom nie zagrażają niskie temperatury 'na plusie', ani nocne przymrozki. Dzikus rozpoczyna kwitnienie w maju z końcowym finiszem na początku sierpnia. Groniaste kwiatostany, gdzie pojedynczy niewielki kwiat żółty, rzadziej biały o czterech długich płatkach. Roślina owadopylna i miododajna.

Właściciele pół uprawnych, jak i miejsc, w których wypasane jest bydło, owce i konie - uważają rzodkiew świrzepa za bardzo niebezpieczny chwast. Dla wymienionych zwierząt jej nasiona są trujące. '(...) Powoduje u nich stany zapalne, podrażnienie błon śluzowych, brak apetytu, senność, drgawki, biegunkę i ogólne osłabienie (...)'2. Wśród chemicznych środków ochrony roślin przeznaczonych do zwalczania rzodkwi świrzepy jest preparat w formie zawiesiny do rozcieńczania z wodą, zawierający diflufenikan oraz flufenacet. Po takich wiadomościach, myśląc rozsądnie, trudno przyklasnąć pomysłowi, aby młode listki łopuchy wykorzystywać jako 'dodatek z goryczką' w wiosennych sałatkach.