wtorek, 5 maja 2020

Asparagus officinalis - Szparag lekarski - Asperge

                                                        Szparag lekarski,dziś w dwóch odsłonach - dekoracyjnej i tej, która jest pożądana w smakowitych kuchennych rewolucjach i ziołolecznictwie. Można więc śmiało napisać, że jest to roślina wielofunkcyjna. Jednak, nie jest to tak, że każdy szparag, który spotkamy w sprzedaży będzie się nadawał i do spełniana każdego z zadań. Pędy tego samego gatunku, ale odmiany, kultywary, gdzie kolory młodych pędów zielone, białe, fioletowe

                                                       Asparagus.eng
Asparagus officinalis - Szparag lekarski - Asperge


- wynik różnych sposobów uprawy. Najpierw zajmijmy się szparagiem od kuchni. W tej odsłonie jest cenionym warzywem, to ze względu na walory smakowe i lekkostrawność; jadalne są młode pędy zwane zwyczajowo szparagami lub wypustkami szparagów.
Odmiana zielonych, ich wypustki wyrastają wysoko nad powierzchnię ziemi i pod wpływem słońca zabarwią się na kolor zielony. Zielone szparagi są najcieńsze ze wszystkich odmian, bardziej
aromatyczne, ostre i wyraziste w smaku.
Szparagi białe,  rosną pod ziemią i nie dociera do nich światło słoneczne, w związku z tym nie mogą wytwarzać żadnego barwnika. Są średniej grubości i charakteryzują się delikatnym i łagodnym smakiem. W optymalnych warunkach tempo przyrostu pędów wynosi ok. 7 mm na godzinę. Po przekroczeniu 25 - 30 centymetrów wysokości przestają nadawać się do spożycia – grubieje skórka i ścianki włókien łykowych
Szparagi fioletowe,  rosną tylko kilka centymetrów nad ziemią i posiadają grubą łodygę o barwie purpurowo-fioletowej. Fioletowe szparagi różnią się od zielonych i białych tym, że zawierają więcej cukrów i mniejszą ilość błonnika.
Nie tylko ta odmiana warzywa jest trudna w uprawie.
                                      Uprawa zajmują się wykwalifikowane osoby, nie jest powszechne uprawianie ich w małych ogrodach warzywnych. Oczywiście, przy chęciach, zaangażowaniu i systematycznym pozyskiwaniu wiadomości, można zaprosić do warzywniaka i tę roślinę, ale to zajęcie dla bardzo zdyscyplinowanych osób. Nie chodzi tylko o zapewnienie przepuszczalnego, piaszczystego wapiennego podłoża, o wiedzę, kiedy należy  i po co stosować czarny, bądź biały kolor folii ochronnej (przy jakich odmianach, która warstwa ogrzewa, która 'odbija nadmiar' słonecznych kąpieli). Warto zostawić to specjalistom i od nich na rodzimym rynku warzywnym kupować te smakowitości, (wspierajmy lokalnych producentów).

Asparagus officinalis - Szparag lekarski - Asperge

                                       Szparagi są niskokaloryczne, kilogram to tylko 180 kalorii (!!!).
Szparagi wartości odżywcze:  kwas foliowy, witaminy Ci E, beta karoten, wapń, fosfor, potas, glutation, błonnik, inulina. Czyli wzmocnienie układu odpornościowego, usprawnienie pracy układów pokarmowego, moczowego; poza tym pożądane warzywo w pełnowartościowej diecie;  dla poprawy kondycji skóry, paznokci, włosów, zębów.
W ziołolecznictwie, szparagi wspomagają leczenie artretyzmu i reumatyzmu. Zmniejszają obrzęki wywołane chorobą serca oraz występujące w kobiet dolegliwości przed i w trakcie miesiączki. Ułatwiają wchłanianie żelaza oraz działają przeciwutleniająco, usuwając wolne rodniki.W starożytnych kulturach postrzegane jako afrodyzjak. 
                                      Jeśli chodzi o wykorzystanie tego warzywa przy urozmaiceniu posiłków - do zup, do dania głównego, wtedy z sosem, bądź tylko skropione sokiem z cytryny; można również wkładać je do słoików w zalewie i pasteryzować. Im krótsza obróbka termiczna tym zachowanych więcej wartości odżywczych. U mnie najczęściej 'na ogień' idą białe szparagi. Aby w trakcie jedzenia nie miały łukowatej struktury, obrane z cieniutkich warstw dwukrotnie, (końcówki 2 do 4 centymetrów odcięte),opłukane, wstawione do zimnej wody do szerokiego garnka, posolone. Od momentu, gdy woda 'bulgocze', pozostawiam na indukcyjnej na 12 do 15 minut. Jeśli grubsze, to właśnie 'należy się' im kwadrans. Podawane z ziemniakami, sosem holenderskim i z jajkami. Dla mięsożerców kilka kawałków szynki, choć smak szparagów jest tak delikatny, że warto sprawić, aby dodatków na talerzu było minimum. Zupa krem z dodatkiem śmietany, delikatna i kremowa.

Asparagus officinalis - Szparag lekarski - Asperge


                                              Szparag lekarski w ogrodzie, funkcja ozdobna. Swego czasu, pod tym względem roślina ta robiła w zielonych zakątkach furorę, była bardzo modna. Pęd nadziemny, nagi, obły i prosty, osiąga do 1,5 m (rzadko 2 m) wysokości. Spora wiecha, rozgałęziona w górnej części. W dolnej części nierozgałęziony, okryty nielicznymi i rzednącymi ku górze, skrętoległymi, łuskowatym. Roślina najczęściej 'trzymana' po to, aby obrywać z niej młode gałązki, które swoją witalną zieloną odsłoną ubogacały bukiety, wiązanki, kwietne stroiki. Choć trzeba przyznać, ze dorosły egzemplarz o obfitym pokroju, to również efektowne wyższe pięterko, którym może służyć za naturalne odgrodzenie.
                                            Ekspozycja słoneczna. Pozyskiwanie młodzików najłatwiej z podziału karpy, (bryła  jest duża i głęboko ukorzeniona), albo przez wysiew nasion (wcześniej należy je namoczyć w letniej wodzie i pozostawić przez 24 godziny). Z kiełkujących nasion powstają rośliny, które w pierwszym roku wytwarzają do 10-12 mięsistych korzeni oraz 5-6 dużych pąków pędów rozwijających się w roku kolejnym. Mięsiste korzenie żyją kilka lat, po czym stopniowo obumierają. Nowe wyrastają z kłącza powyżej nasad starych korzeni. Kłącze z każdym kolejnym rokiem rozrasta się na boki i ku górze. W pierwszej połowie października przycinamy o 2/3 zieloną czuprynkę.
Przez cały rok stały umiarkowany poziom wilgotności podłoża. Czasowa susza nie zrobi tyle spustoszenia, co gleby zbite, zalewowe, gdzie za dużo wody.
Szparag prowadzony w celach dekoracyjnych powinien być zasilany od marca do połowy września nawozem wieloskładnikowym przeznaczonym dla roślin wieloletnich, (ilość, częstotliwość - według wskazówek na etykiecie). Można oczywiście wspomagać się naturalnymi dokarmiaczami - kompost z niezbyt głębokie dołki w pobliżu plantu, czy podlewanie rozcieńczonymi gnojówkami z żywokostu, pokrzyw, skrzypu polnego.

Asparagus officinalis - Szparag lekarski - Asperge





Asparagus officinalis - Szparag lekarski - Asperge




Asparagus officinalis - Szparag lekarski - Asperge




Przypisy:
Licencja: [CC-BY-SA 3.0 Deed]
https://en.wikipedia.org/wiki/Asparagus
https://pl.wikipedia.org/wiki/Szparag_lekarski
https://nl.wikipedia.org/wiki/Asperge
http://www.onix.pl/aktualnosci/ciekawostki-o-szparagach

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz