piątek, 23 listopada 2018

Citrus aurantifolia - Lima, limonka - Limoen

                           Cukierkowaty, a jednocześnie świeży zapach kwiatów, na pewno nie jest zapowiedzią smaku dojrzałych owoców. Taka właśnie jest limonka, słodka i kwaśna odsłona w jednym. Bogactwo witamin, makro i mikroelementów; doskonale odnajduje się kuchennych rewolucjach (desery, sałatki, drinki, napoje chłodzące, szejki). Walory tej rośliny docenia także: przemysł farmaceutyczny (suplementy diety, napoje pomagające oczyścić organizm z toksyn); kosmetyczny (szampony, balsamy, maseczki); perfumeryjny (perfumy, wody toaletowe, mgiełki, gdzie lekkość i świeżość kompozycji).

                                                            Key lime.eng
Citrus aurantifolia - Lima, limonka - Limoen

                              Pierwsze naturalne siedliska, to owocowe drzewko miało w subtropikalnej strefie kontynentu azjatyckiego. Dziś, uprawiana na skalę przemysłową, jest także i w Europie, i w obu Amerykach. Może być prowadzona w formie piennej, bądź jako krzew. Tam, gdzie optymalne warunki uprawy, nie osiąga więcej niż 5 metrów wysokości. Jeśli my zdecydujemy się na uprawę
pojemnikową, bądź dysponując szklarnią, bezpośrednio w gruncie, liczmy się po wielu latach, co najwyżej, z połowa tych możliwości.
U wielu miłośników roślinnych egzotyków, jest to pragnienie, aby wyhodować swojego cytrusa; generatywnie, albo wegetatywnie. O ile, ta pierwsza droga, wymaga wielu lat do pierwszego kwitnienia (nawet i sześciu), tak ukorzenienie sadzonki, zaprowadzi nas do tego momentu już nawet po czterech. Ktoś może powiedzieć, że to wciąż bardzo długi okres oczekiwania. Przyjaźń na lata z roślinami, to właśnie kształtowanie w sobie cierpliwości i regularne dbanie o ich potrzeby.
                        Limeta kwaśna, ma to do siebie, że przy sprzyjających warunkach, może kwitnąc i owocować, o każdej porze roku. Jednak, nie oczekujmy takich dobroci 'na okrągło', jednak w klimacie europejskim, trudno w 100% odwzorować te warunki, które panują tam, gdzie cały rok ciepło i wysoki stopień wilgotności powietrza.
                       Gdy zdecydujemy się na uprawę limonki w domu, bądźmy pewni, sprawa warta zachodu. Delikatnie pachnące listki i kwiaty, oraz uginające się pod ciężarem owoców gałązki, to sama przyjemność do podziwiania.


Citrus aurantifolia - Lima, limonka - Limoen

                                  Główną ozdobę, stanowią owalnie lancetowate liście; każdy o długości około 10 centymetrów, zielony, po roztarciu wydzielający przyjemną cytrusową woń. Także pachnące, pięciokrotne, żółtawe kwiaty, po przekwitnięciu których zaczynają zawiązywać się owoce.
Z kształtem bardzo podobnym do tego, jaki mają mandarynki; rzadsze są odmiany o bardziej jajowatej formie. U dojrzałych, skórką zielono żółta (więcej tego pierwszego koloru), bądź żółta; jest lśniąca, dość cienka, gorzka i niejadalna.
Cześć jadalną stanowi soczysty, kwaśny miąższ. Jest bardzo aromatyczny; to bogactwo wielu składników odżywczych. Dzięki czemu, korzystnie wpływa na wzmocnienie organizmu, (układ krwionośny, pokarmowy,moczowy, odkwaszanie, spowolnienie procesów starzenia się). Natomiast , stosując limę od zewnątrz, możemy rozjaśnić cienie pod oczami, zmniejszyć przebarwienia skóry, nawilżyć ją, wzmocnić paznokcie i włosy).
                  Decydując się na uprawę cytrusa, powinniśmy zastosować się do kilka podstawowych zasad. I to od momentu nasionka, od momenty soczyście zielonej młodej rośliny, od momentu zakupu sadzonki w centrum ogrodniczym, (które ma dobrą reputację, a to równa się z tym, że jego pracownicy w okresie wczesnej wiosny, nie wystawiają, przeznaczonych do sprzedaży cytrusów, na zewnątrz).
                   Zdrowy wzrost, bogate kwitnienie i owocowanie, to jest uzależnione od optymalnych warunków uprawy. Ekspozycja słoneczna, cytrusy uwielbiają kąpiele słoneczne. Jednak, pamiętajmy, że w czasie największych upałów, czy to na letnisku, czy w domu, donica powinna stać w miejscu, gdzie światło dzienne jest rozproszone. Popalone liście, zahamowane kwitnienie - tego przecież nie chcemy.


Citrus aurantifolia - Lima, limonka - Limoen

                     Czy to do pikowania, do wysiewu, czy do przesadzania do większego pojemnika, bardzo istotne jest, abyśmy posiadali ziemię o odczynie pH delikatnie zakwaszonym. Gleba średnio ciężka; to znaczy: przeciętna przepuszczalność, umiarkowana przewiewność, optymalne magazynowanie wody, ziemia dobrze nagrzana. Aby uzyskać podłoże spełniające te uwarunkowania, należy stworzyć mieszankę: ziemia torfowa (2), ziemia kompostowa (2), ziemia gliniasta (1), kamyki (1) (bądź perlit, keramzyt, żwirek, perlit).
                       Skoro już wiemy, że niezbędne w pielęgnacji okazuje się być podłoże zakwaszone, woda z kranu do podlewania, to kiepski pomysł. Zawiera ona duże ilości wapnia, a to działa na niekorzyść rośliny. Gdy nie mamy dostępu do deszczówki, wodę czerpaną z kranu, należy przegotować. Nie zostawiamy wody w osłonce, na podstawku. Latem, podlewamy bardziej obficie; robimy to z rana,albo pod wieczór. Nie lejemy nią po nadziemnych częściach plantu. Czy to w sezonie wegetacyjnym, czy w czasie spoczynku, wierzchnia warstwa podłoża przed kolejnym podlaniem powinna być przesuszona.
Cytrusy, w swoim otoczeniu, bardzo lubią wysoki stopień wilgotności. Także, latem i zimą (gdy w pomieszczeniu jest włączone ogrzewanie), możemy doniczkowce zraszać. Robimy to także, z rana, albo pod wieczór. Używajmy sitka o drobnych oczkach, tak, aby wytwarzała się mgiełka. Duże krople wody, zasychając na liściach, sprawiają, że ta egzotyczna ozdoba, zaczyna wyglądać nieestetycznie. Oczywiście, używamy wody miękkiej. Dodatkowo, gdy powietrze w otoczeniu suche, możemy ustawić kilka zwilżaczy wypełnionych wodą.
                        Latem, zabezpieczając donicę, możemy opłukać listki pod delikatnym natryskiem, po czym ustawić w zacienionym miejscu, aby po kilku godzinach nabrały połysku. Zimą, czyścimy zwilżonym w wodzie papierowym ręcznikiem, przesuwając jego czystą stroną, od wewnątrz do zewnątrz liścia.



Citrus aurantifolia - Lima, limonka - Limoen

                                   Rok roczne przesadzanie, a co za tym idzie, dostarczanie cytrusowi nowego,niewyjałowionego podłoża, to jednak zbyt mało, aby wystarczyło do bogatego owocowania. Dlatego, kolejnym zabiegiem, będzie nawożenie. Od końca kwietnia, do połowy września, dostarczamy, według wskazówek na etykiecie, nawóz wieloskładnikowy z przeznaczeniem do uprawy rośliny cytrusowych (w granulacie, bądź w płynie).
                                   Zdarzyć się może tak, że część gałązek, zacznie zasychać, albo roślina 'zgubi' symetrię. Wówczas, przeprowadzamy cięcie sanitarne, pielęgnujące, bądź kształtujące. Możemy je wykonywać w ciągu całego roku, gdy jest taka potrzeba. Jednak, gdy nie ma presji, najkorzystniej wykonać je na przełomie kwietnia i maja. Cięcie ukośne, wykonujemy około centymetr nad zdrowym oczkiem; po, warto ranę zabezpieczyć  maścią.
                                 Od końca września, przez kolejnych kilka miesięcy, w naszej środkowo europejskiej strefie klimatycznej, roślina 'zwalnia'. Dlatego warto przez te kilka miesięcy, pielęgnować ją w temperaturze od 14 do 18°C, mniej obficie podlewać. Z początkiem marca, 'wskakujemy' z nią na wysokie obroty i w temacie temperatury, i podlewania.



Citrus aurantifolia - Lima, limonka - Limoen







Citrus aurantifolia - Lima, limonka - Limoen







Citrus aurantifolia - Lima, limonka - Limoen




Przypisy:
Licencja: [CC-BY-SA 3.0 Deed]
https://en.wikipedia.org/wiki/Key_lime
https://pl.wikipedia.org/wiki/Lima_(ro%C5%9Blina)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Limoen

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz